ارتز درمانی پای پرانتزی: درمان موثر تا قبل از توقف رشد استخوان‌ها

عارضه پای پرانتزی در میان کودکان خردسال در سنین حول و حوش 2 تا 4 سال امری شایع بوده و گاهی اوقات تا زمانی كه كودك به 8 سالگی ‌رسیده و به واسطه روند طبیعی رشد حالت پای کودک اصلاح شود ادامه خواهد داشت. اگر متوجه شدید که زانوهای کودکتان در هنگام ایستادن یکدیگر را لمس می‌کنند ولی مچ پاها از یکدیگر فاصله دارند احتمالا کودک دچار پای پرانتزی است. در این حالت ایستادن در وضعیتی که پاها به سمت داخل چرخیده‌اند به کودکان کمک می‌کند تا تعادل داشته و بتوانند در سال‌های اولیه زندگی خود راه رفتن و دویدن را شروع کنند. اگرچه بریس‌ها (یا ارتزهای) مخصوص پای پرانتزی می‌توانند مفید باشند اما اگر فرد در سنی باشد که رشد و نمو استخوان‌ها متوقف شده باشد معمولا زانوها به طور کامل با بریس قابل اصلاح نخواهند بود. اگر برای اصلاح پای پرانتزی خود علاقه‌مند به استفاده از ارتز زانو باشید اولین کاری که باید انجام دهید مشاوره با یک جراح ارتوپد معتبر یا متخصص پزشکی ورزشی است. اگر ارتوپد معتقد باشد که بریس به رفع مشکل زانوی شما کمک می‌کند، به شما پیشنهاد می‌کند که در هنگام خواب از آن استفاده کنید تا راستای زانوها و بخش پایینی پای شما به خوبی اصلاح شود.

علت پرانتزی شدن پا چیست؟

دلایل متعددی باعث ایجاد پای پرانتزی می‌شوند. برخی از موارد پای پرانتزی ناشی از ناهنجاری‌های استخوانی و بیماری‌هایی مانند ارتروز یا استئوآرتریت، راشیتیسم و اسکوربوت است. ژنتیک نیز در ایجاد عارضه پا  یا زانوی پرانتزی برای برخی افراد در سال‌های اولیه زندگی‌ و برای برخی دیگر در سال‌های بعدی نقش دارد. اگر احساس می کنید که مشکل پای پرانتزی شما ممکن است ناشی از یکی از این مسائل باشد، بهترین راه این است که به دنبال یک پزشک متخصص باشید. اما اگر، زانوی پرانتزی ناشی از قرار گرفتن درحالت‌های نادرست و بد بدنی و عدم تعادل عضلات ایجاد شده باشد، در اکثر موارد می‌تواند با انجام حرکات تمرینی اصلاحی و کششی اصلاح شود. در اکثر زمان‌ها زانوی پرانتزی در نتیجه اختلال عملکرد قسمت‌های خاصی از ابدن ایجاد می‌شود:

• سفتی ماهیچه‌های نزدیک کننده ران – ماهیچه‌های نزدیک کننده، عضلاتی هستند که از بخش داخلی ران / کشاله ران به سمت پایین کشیده شده‌اند. اگر این عضلات بیش از حد سفت باشند، سفتی ان‌ها ران‌ها را به سمت داخل کشیده و بخش داخلی لگن را به سمت داخل می‌چرخاند. نتیجه این مساله پرانتزی شدن پا و زانو است.
• ضعف ماهیچه‌های نزدیک کننده ران – ماهیچه‌های نزدیک کننده، عضلاتی هستند که کمک می‌کنند تا پاها دور از خط میانی بدن قرار گیرند. کسانی که به عارضه زانوی پرانتزی مبتلا هستند احتمالا ماهیچه‌های نزدیک کننده  ضعیفی دارند که در عین حال بار زیادی بر ان‌ها اعمال می‌شود. از آنجایی که عضلات نزدیک کننده خیلی ضعیف هستند، کشش به سمت داخل بیشتر از کشش به سمت خارج است. این عدم تعادل بین دو گروه عضلانی باعث می‌شود که زانو به سمت داخل متمایل شود.
• کف پای تخت – کف پای صاف (لینک به مقاله ارتز کف پای صاف) و یا قوس وارونه کف پا باعث می‌شود تراز زانو به هم خورده و زانو به سمت داخل منحرف شود.
• بزرگی طبیعی باسن‌ و لگن‌ – این مساله لزوما یک علت برای پای پرانتزی نیست، اما افرادی که لگن و باسن پهن‌تری دارند در طول زمان بیشتر در معرض ابتلا به زانوی پرانتزی هستند. لگن پهنتر بیشترمستعد چرخش به سمت داخل بوده و در نتیجه باعث می‌شود زانوها به سمت داخل حرکت کنند. این یکی از دلایلی است که زنان بیشتر از مردان به عارضه زانوی پرانتزی مبتلا هستند.
• تیلت داخلی لگن – در صورتی که سمت روبروی لگن شما، با یک تیلت داخلی ( گردش به سمت داخل) لگن  به سمت پایین کج شده باشد، این باعث می‌شود لگن به سمت داخل چرخیده و جبرا زانوها به سمت داخل متمایل شوند.

بریس‌های مخصوص زانوی پرانتزی

ارتزهای مخصوص پای پرانتزی برای حل این مشکل می‌توانند کمک کننده باشند، اما معمولا اگر فرد به سنی رسیده باشد که رشد استخوان‌هایش دیگر متوقف شده باشد به طور کامل زانوها را اصلاح نمی‌کنند. اگر علاقه‌مند به استفاده از ارتز زانو برای اصلاح پای پرانتزی خود هستید اولین کاری که باید انجام دهید مشاوره با یک جراح ارتوپد معتبر یا متخصص پزشکی ورزشی است. اگر پزشک ارتوپد معتقد باشد که بریس به حل مشکل پای پرانتزی شما کمک می‌کند، به شما پیشنهاد خواهد کرد که در هنگام خواب خواب از بریس استفاده کنید تا راستای زانوها و قسمت پایینی پاهای شما اصلاح شود. ارتزهای زانو با  بالا کشیدن زانوها کمک می‌کنند تا زانوها در راستای صحیح خود قرار بگیرند. ارتزهای زانوی عادی به کفش بیمار متصل می‌شوند تا بتوانند به زانو به سمت بالا و موقعیت مناسب آن فشار وارد کنند.

بریس و ارتزهای کاهنده فشار

محبوب‌ترین نوع بریس برای اصلاح پای پرانتزی، بریس کاهنده فشار است. این نوع بریس، فشاری که بر مفصل زانو وارد می‌شود را می‌کاهد. بریس زانوی کاهنده فشار طوری طراحی شده است که بتواند فشار وارده بر ناحیه میانی یا کناری زانو را کاهش دهد. این نکته اهمیت زیادی دارد که بدانید این نوع آرتزها ممکن است هزینه زیادی داشته باشند، اما برخی شرکت‌های بیمه هزینه‌های آن را پوشش می‌دهند، بنابراین برای اطمینان از این مطلب این مساله را از شرکت بیمه درمانی خود سوال کنید. اغلب اوقات استفاده از بریس‌های کاهنده فشار در هماهنگی با تمرینات مختلف و سایر روش‌های جایگزین که به آن‌ها برای اصلاح حالت زانو کمک می‌کنند  بسیار کمک کننده خواهند بود. از آن‌جایی‌ که بریس‌های کاهنده فشار انواع مختلفی دارند، همواره باید با پزشک خود مشورت کنید تا ببنید کدام گزینه برای شرایط شخصی شما مناسب است.

تاثیر بریس کاهنده فشار در درمان پای پرانتزی

آرتزهای زانوی پرانتزی با وارد کردن مقداری نیرو، میزان فشاری وارده بر ناحیه مشکل‌دار زانو را کاهش می‌دهد که این باعث می‌شود درد کمتر شده و به تدریج عملکرد زانو طبیعی‌تر می‌شود. نوع بریس زانویی که پزشک به شما توصیه می‌کند، بستگی به نوع مشکل شما دارد. آرتز کاهنده فشار برای کمک رفع مشکل پاهای ضربدری و یا پرانتزی استفاده می‌شود. هدف اصلی ارتزهای کاهنده فشار، کاهش فشاری است که به طور نامنظم بر زانو وارد می‌شود. یکی دیگر از انواع بریس که اغلب برای کمک به اصلاح مشکلات زانو استفاده می‌شود، بریس‌ زانوی عملکردی (فانکشنال) است که هدف از آن‌ ثابت نگه‌داشتن زانو پس از آسیب‌دیدگی است. بریس‌های پاتلوفومورال به حرکت روان کشکک زانو در بیماران مبتلا به بدفرمی زانو به علت مشکلات استخوان ران در ناحیه زانو کمک می‌نمایند.

نحوه استفاده از یک ارتز زانو به طور صحیح

همیشه از دستورالعمل‌هایی که پزشکتان در ارتباط با آرتز زانو ارائه می‌نماید پیروی کنید. ارتز را در زمان‌های توصیه شده (اغلب در شب هنگام خواب) استفاده کرده و حتما آن را به طور مرتب با آب و صابون تمیز کنید. همیشه وضعیت بریس خود را چک کنید، به ویژه اگر برای مدتی از آن استفاده کرده باشید. مطمئن شوید که هیچ پارگی یا فرسودگی شدیدی در بریس‌ شما وجود نداشته باشد، تا بتواند بیشترین تاثیر را در درمان شما داشته باشند. پزشکی که استفاده از ارتز را به شما توصیه می‌کند، دستورالعمل‌هایی در مورد چگونگی مراقبت از آن به شما ارائه می‌دهد تا ارتز در شرایط خوبی باقی مانده و همچنان بهترین عملکرد را برای درمان زانوی شما داشته باشد .

عوارض احتمالی و عوارض جانبی

قطعا عوارض جانبی و عوارض احتمالی‌ای در اثر استفاده از بریس ایجاد می‌شوند. بریس‌ها برای برای همه افراد مناسب نیستند، بنابراین زمانی که اولین بار از ان‌ها استفاده می‌کنید دقت کنید که چه احساسی برایتان ایجاد می‌کنند. تجربه نشان داده که برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی آرتزهای زانو برای پاهای ضربدری و پرانتزی عبارتند از:

• تورم یا درد در زانو.
• التهاب در زانو.
• به نظر برسد که حالت ضربدری یا پرانتزی پا به جای بهتر شدن، بدتر می‌شود.

پروتز گردن: عمل دیسک مصنوعی گردن و مراقبت بعد از آن با ارتز گردن