الیزارف چیست؟
الیزارف چیست؟
گابریل آبراموویچ الیزاروف آكادمیسین، طراح و ابداع كننده روش جدیدی در معالجه ضایعات مفصلی - حركتی اندام ها بود كه در سال ۱۹۴۵ میلادی و پس از جنگ جهانی دوم، با مشاهده مجروحان زیاد جنگی كه دچار نقص عضو (قطع دست و پا) شده بودند به این فكر افتاد تا با ابداع روش جدیدی از قطع دست و پای انسان ها در حوادث جلوگیری كند.
از همین رو با ابداع یك «فیكساتور» ساده در لابراتواری در شهر «گوركان» روسیه كه در آن زمان زیرمجموعه دانشكده پزشكی لنینگراد یا سن پترزبورگ فعلی محسوب می شد، با دو حلقه ساده به صورت ابتدایی به معالجه بیمارانی پرداخت كه در حوادث جنگ جهانی دوم دچار نقص عضو شده بودند.
وی در ابتدای كار خود با مشكلات فراوانی مواجه بود كه می توان از جمله آنها به عدم پذیرش از سوی جامعه پزشكان اشاره كرد، به طوری كه به وی تهمت های فراوانی زده شد. و حتی به دلیل نوع ساختار دستگاه وی كه از فلز ساخته شده بود، او را آهن فروش نیز ملقب كردند. اما علیرغم تمام این مشكلات وی با اعتقاد راسخ به كار خود، مسیرش را ادامه داد تا اینكه قهرمان المپیك پرتاب نیزه به نام «والری بورومی» كه در یك سانحه دچار نقص عضو شده بود با مراجعه به وی پس از مدتی توانسته بود سلامتی خود را بار دیگر به دست آورده و در جایگاه قهرمانی قرار گیرد.
همین امر باعث شد تا این قهرمان دست به تبلیغات وسیعی برای پرفسور الیزاروف و روش جراحی او در سراسر دنیا بزند و در پی آن، یك بخش پزشكی را در اختیار پرفسور قرار دادند و او به این طریق به مداوای مجروحان جنگی پرداخت. پس از آن لابراتوری را برای وی فراهم كردند و بعدها او مركزی را برای مداوای بیماران ایجاد و در سال ۱۹۷۹ میلادی، دانشگاه الیزاروف را تاسیس كرد.
در سال ۱۹۸۰ میلادی برای نخستین بار یك پزشك ایتالیایی برای آشنایی با این روش به مركز الیزاروف آمد و سپس با چاپ یك مقاله، روش الیزاروف را با نام خود معرفی كرد كه به دنبال این اقدام، مقامات دولت روسیه در صدد پیگیری این موضوع برآمدند كه در نهایت پزشك ایتالیایی مجبور به عذرخواهی شد.
بیشتر نقص ها در ناحیه دست و پا كه روش های معمول ارتوپدی در اصلاح و درمان آن ناتوانند، با روش الیزاروف قابل معالجه است. خیلی از موارد هست كه روش های معمول به جز قطع عضو و گذاشتن پرتز (دست و پای مصنوعی) جوابی برای آن ندارند، اما الیزاروف با فیكساتورهایی كه ساخت، توانست این اختلالات را بدون قطع عضو درمان كند. با فیكساتورهای الیزاروف می توان انحراف ها یا كوتاهی استخوان های اندام را از بین برد، حتی در درمان بعضی اختلالات ستون فقرات هم روش الیزاروف كاربرد دارد. در واقع این طور بگویم الیزاروف به بیمارانش این امكان را داد كه نه فقط صاحب یك دست شوند، بلكه دستی داشته باشند كه بتوانند با آن زندگی كنند.
آیا روش الیزاروف منحصر به فرد است و كسی قبل از او این روش را به كار نبرده بود؟
اولین كسی كه از این روش در سطح ابتدایی استفاده كرد، شخصی آلمانی به نام دكتر «واگنر» بود. بعد از او چند پزشك دیگر این كار را ادامه دادند، اما نتیجه نگرفتند، ولی پرفسور الیزاروف با آزمایش روی حیوانات، كاربرد فیكساتورها را به حد كمال رساند. در اصل ابداع كننده این شكل از فیكساتورهای خاص و این نوع كاربرد او بود.
مكانیسم عمل فیكساتورهای الیزاروف چگونه است؟
میله ها یا همان «پین»ها را از استخوان عبور می دهند و در واقع داخل استخوان كار می گذارند. این پین ها توسط حلقه های فلزی مهار شده با افزایش فاصله این حلقه ها از هم، فاصله دو قطعه استخوان هم زیاد می شود و به این ترتیب دو قطعه استخوان یك چهارم میلی متر از هم دور می شوند كه در طول یك شبانه روز، استخوان ۱ میلی متر درازتر می شود. البته این میزان رشد بستگی به نوع و محل استخوان دارد، ولی به طور متوسط از ۵/۰ تا ۲ میلی متر در روز رشد دارد.
یك میلی متر در روز برای سرعت رشد یك استخوان زیاد نیست؟ توقف رشد چه طور صورت می گیرد؟
بله، به طور متوسط یك میلی متر در روز می شود، ۳ سانتی متر در یك ماه. باید توجه كنید كه در سیستم الیزاروف امكان مانور و عبور دادن پین ها در مسیرها و جهت های مختلف وجود دارد كه فیكساتورهای دیگر این قابلیت را ندارند. با این فیكساتورها نه تنها می توان طول استخوان را زیاد و كوتاهی اندام ها را معالجه كرد، بلكه تمام انحراف اندام ها، مفصل های كاذب دست و پا و انواع اختلالات مادرزادی اندام ها را هم می توان معالجه كرد.
