درمان هالوکس ریجیدوس( خشکی شست پا) با دارو ،کفش مناسب و جراحی

تاریخ ۲۵ آبان ۱۴۰۲

سفتی و درد در انگشت شست پا می‌تواند به شدت زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه ممکن است به نظر برسد که انگشت شست یک قسمت کوچک است، اما نقش بسیار مهمی در انجام فعالیت‌های روزمره ما دارد. بدون این انگشت، انجام کارهایی مانند راه رفتن، دویدن، خم شدن، بلند شدن روی پنجه و حفظ تعادل بدن بسیار دشوار خواهد بود. مفصل متاتارسوفالانژیال، که اولین استخوان بلند پنج را به اولین استخوان انگشت شست متصل می‌کند، نقش بسیار مهمی در عملکرد انگشت شست دارد. هر بار که شما قدم می‌گذارید، این مفصل خم می‌شود و به پای شما برای خم شدن به سمت جلو کمک می‌کند. در واقع، این مفصل تا حدود ۵۰ درصد از وزن بدن شما را تحمل می‌کند. اگر این مفصل به درستی عمل نکند، انجام فعالیت‌های روزمره و ورزشی دشوار خواهد شد و گاهی اوقات حتی غیر ممکن می‌شود. سفتی انگشت شست پا یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصل انگشت است که با نام هالوکس ریجیدوس شناخته می‌شود.

 سفتی انگشت شست پا چگونه به وجود می‌آید؟ 

---

 در مفصل متاتارسوفالانژیال همانند سایر مفاصل بدن انتهای استخوان‌ها توسط غضروف پوشانده شده است که این امر باعث می‌شود حرکت کردن مفصل راحت تر انجام شود. تحلیل رفتگی تدریجی مفصل یا آسیب دیدگی شدید آن باعث می‌‌شود که این مفصل از بین برود که این غضروف از بین برود که به این وضعیت استئوآرتریت یا آرتریت تحلیل برنده گفته می‌شود. ساییدگی استخوان‌ها روی هم باعث بروز درد و التهاب می‌‌شود و بدن برای جبران غضروف از بین رفته به ایجاد زائده‌های استخوانی می‌پردازد. این زائده‌های استخوانی باعث تنگ شدن فضای مفصل می‌شوند و حرکات مفصل را کاهش می‌دهند که بر روی نحوه راه رفتن شما تاثیر می‌‌گذارد و باعث بروز درد در قسمت سینه پا و پشت پا خواهد شد. پزشکان نمی‌دانند که چرا برخی از افراد دچار سفتی انگشت شست پا می‌شوند اما این اختلال در برخی دیگر از افراد رخ نمی‌دهد. وراثت یا نقایص مادرزادی در پا حالت نامناسب آن باعث می‌‌شود که فشار زیادی به مفصل انگشت شست پا وارد شود و منجر به بروز آرتروز شود. برخی از انواع آسیب دیدگی‌ها در هنگام ورزش نیز باعث بروز این اختلال می‌شود به عنوان مثال سفتی انگشت شست در می‌ان افرادی که روی سطوح مصنوعی بازی می‌کنند شایع است و به علت آسیب دیدگی مفصل ناشی از خم شدن ناگهانی انگشت شست به سمت عقب به وجود می‌آید. شکستگی انگشت شست باعث می‌شود که زمینه تحلیل رفتگی مفصل و بیماری‌های التهابی از قبیل آرتریت روماتوئید و اختلالات متابولیکی نقرس فراهم شود. آسیب دیدگی این انگشت می‌‌تواند در برخی از انواع رقص به ویژه رقص باله به وجود می‌‌آید زیرا این انگشت تحت فشار قرار می‌گیرد و معمولا انگشت شست و مفصل متاتارسوفالانژیال با زاویه ۹۰ درجه می‌چرخد. برخی از تحقیقات نشان داده که زنان بیشتر دچار این اختلال می‌شود اما در همه تحقیقات این مسئله ثابت نشده است. 

 

 علائم و نشانه‌های سفتی انگشت شست چیست؟ 

---

علائم و نشانه‌های اولیه سفتی انگشت شست شامل احساس درد و سفتی در مفصل انگشت شست هنگام استفاده و انجام حرکاتی مانند ورزش کردن، به ویژه هنگامی که پا به سمت جلو خم می‌شود. این ممکن است منجر به قرمزی و تورم مفصل شود، بنابراین بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. اگر به تأخیر بیفتید و انگشت شست شما به طور کامل سفت شود یا آسیب ببیند، بازیابی عملکرد آن بسیار دشوار خواهد بود. همچنین، اگر به منظور جلوگیری از وارد شدن فشار به انگشت شست خود روی لبه بیرونی پای خود راه بروید، ممکن است به مشکلات دیگری مرتبط با مفصل و پا برخورد کنید.

پزشک شما را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و ممکن است درخواست عکس‌برداری از پا را بدهد تا زائده‌های استخوانی، تحلیل رفتگی غضروف، کاهش فضای بین استخوان‌های مفصل و سایر مشکلات احتمالی انگشت را تشخیص دهد. درمان معمولاً با انجام روش‌های غیرجراحی و با هدف دستیابی به موارد زیر صورت می‌گیرد.

 

 تسکین درد 

استراحت کردن، استفاده از کمپرس یخ و مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن می‌تواند در تسکین درد و کاهش تورم کمک کند. در مواردی که شما با درد شدید مواجه هستید، پزشک ممکن است درمان مفصل با تزریق استروئید را توصیه کند و گاهی اوقات از داروهای بی حسی نیز استفاده می‌کند. به منظور کاهش التهاب، پزشک ممکن است به شما سه حمام مختلف را در طول روز توصیه کند. ابتدا پای خود را به مدت ۳۰ دقیقه در آب سرد قرار دهید، سپس به مدت ۳۰ ثانیه آن را در آب گرم قرار دهید و در نهایت به نوبت به مدت ۵ دقیقه این کار را تکرار کنید و پای خود را در آب سرد قرار دهید.

 بهبود مکانیک بدن  

 برای تسکین درد به صورت دائمی باید به درمان عواملی پرداخت که باعث بروز مشکل در انگشت شده اند. شما باید از پوشیدن کفش پاشنه بلند و پنجه باریک خودداری کنید. پزشک شما توصیه می‌کند که از کفش استفاده کنید که پاشنه آن ضخیم است و به طور کلی کفش استفاده کنید که پنجه آن بتواند در هنگام راه رفتن به راحتی به سمت جلو خم شود و از خم شدن ناگهانی انگشت شست پا جلوگیری کند. استفاده از کفی طبی می‌‌تواند به اصلاح بد شکلی و ناهنجاری پا یا مشکلات دیگر پا بپردازد. استفاده از کفش با پنجه مناسب باعث می‌شود که فضای کافی برای انگشت شست و پا در شرایط بهتری قرار می‌گیرد. 

 

 جلوگیری از بروز آسیب دیدگی  

 سعی کنید از انجام دادن آن دسته از فعالیت‌هایی که باعث می‌‌شود فشار زیادی به پا وارد شود از قبیل دویدن و پریدن و به طور کلی آن دسته از فعالیت‌هایی که با شروع و توقف ناگهانی همراه هستند مانند تنیس خودداری کنید. شنا کردن و دوچرخه سواری گزینه‌های مناسبی هستند. در صورتی که انگشت شما به طور کامل سفت نشده است می‌‌تواند به کمک برخی تمرینات ورزشی ساده به بهبود انعطاف پذیری آن به سمت بالا بپردازید به عنوان مثال انگشت شست خود را بگیرید و به آرامی و تا جایی که می‌توانید تحمل کنید و او را به سمت عقب بکشید و حدود ۲۰ ثانیه در این حالت بمانید این تمرین را چند بار در طول روز تکرار کنید. 

 

 آیا جراحی برای سفت شدن انگشت شست ضروری است؟ 

---

 فقط باید زمانی به انجام عمل جراحی فکر کرد که روش‌های درمانی غیر جراحی کمکی به تسکین درد و رفع سفتی انگشت شما نکرده باشد و شما همچنان برای پوشیدن کفش دلخواه خود و انجام امور روزمره دچار مشکل باشید. انتخاب عمل جراحی به فاکتورهای متعددی از قبیل وسعت استئوآرتریت، شدت درد و ناتوانی حرکتی و سطح فعالیت‌های فرد بستگی دارد. عمل جراحی فیوژن مفصل و کلیکتومی ‌دو عمل جراحی بسیار رایج برای درمان این اختلال هستند که در مطب پزشک و تحت بیهوشی موضعی انجام خواهند شد. 

 

کلیکتومی‌ 

 

 فیوژن مفصل  

در مواردی که درد و سفتی مفصل به ویژه در افرادی که فعالیت جسمانی زیادی دارند، شدید است، معمولاً توصیه می‌شود انجام فیوژن مفصل. در این روش، سطح مفصل برداشته می‌شود و دو انتهای استخوان به هم متصل می‌شوند. برای اتصال استخوان‌ها به هم، از ابزارهای مختلفی مانند پیچ، مهره، پلاتین و سیم مخصوص استفاده می‌شود. معمولاً طول می‌کشد حدود سه ماه تا استخوان‌ها به هم متصل شوند و در این مدت، استفاده از عصا برای راه رفتن می‌تواند وزن بدن را از روی پا بردارد. این روش باعث رفع درد مفصل شست می‌شود و به شما امکان راه رفتن و انجام فعالیت‌های ورزشی را می‌دهد. همچنین، با انجام این عمل جراحی، انگشت شست به سمت بالا می‌چرخد و مشکل درمانی شما حل می‌شود.

 

 آرتروپلاستی   

 در مواردی که سفتی انگشت پا در افراد مسن به طور متوسط تا شدید وجود دارد جراح معمولاً انجام جراحی آرتروپلاستی را توصیه می‌کند و اقدام به خارج کردن استخوان انگشت شست می‌کند و استخوان‌های مفصل را با پین ثابت می‌کند و پس از بهبود اقدام به خارج کردن آن خواهد کرد. استخوان‌ها به هم متصل نمی‌شوند اما بافت اسکار آنها را به هم متصل می‌‌کند و مشکلات استخوان را بر طرف خواهد کرد. در این نوع جراحی، استخوان مقداری از توانایی تحمل وزن خود را از دست می‌‌دهد و انتقال وزن به سایر انگشتان پا و بروز درد در این مفاصل خواهد شد. استفاده از مفصل مصنوعی یک گزینه دیگر است اما اطلاعات بیشتری نیاز داریم تا در خصوص برتری جراحی فیوژن و آرتروپلاستی تصمیم گیری کنیم.