تاریخ ۲۶ آبان ۱۴۰۲
دیسک کمر
بيماري ديسك كمر-شايد شما هم تا به حال دچار احساس دردهاي شديد يا خفيفي از ناحيه كمر شده باشيد وبسيار نگران باشيد كه مبتلا به ديسك كمر شده باشيد . دردهاي موقتي كمر با ديسك كمر تفاوت دارد هر درد كمري را نميتوان ديسك كمر ناميد پس بهتر است كه با ديسك كمر بهتر آشنا بشویم:
دیسک کمر چیست؟
هر انسان معمولاً دارای 26 مهره در ستون فقرات خود است. این مهرهها از طریق صفحات انعطافپذیری به نام دیسکها از یکدیگر جدا میشوند.
هنگامی که دیسک از قسمت عقبی خود دچار برونزدگی یا فتق میشود، این قسمت بیرون زده فشاری روی نخاع یا رشتههای نخاع اعمال میکند و باعث بروز درد در ناحیه کمر و انتشار آن به پاها میشود.
این بیماری به طور عامیانه دیسک کمر نامیده میشود، اما اصطلاح درست آن فتق دیسک کمری است. این بیماری گاهی به عنوان بیماری سیاتیک نیز شناخته میشود.
– علت ايجاد فتق ديسك کمر چيست؟ و از نظر پاتولوژي چه اتفاقي مي افتد؟
– از حدود 15 سالگي به بعد ديسك بين مهره اي دچار تغييراتي مي شود كه اجتناب ناپذير است. اين تغييرات به كاهش ميزان آب موجود در ديسك و كاهش انعطاف پذيري آن منجر مي شود. اين تغييرات در برخي افراد زودتر بروز مي كند و در برخي ديرتر ديده مي شود. در صورت وارد آمدن فشار نامناسب به ديسك فرسوده، قسمت پشتي ديسك دچار فتق يا بيرون زدگي مي شود و اين بيرون زدگي روي نخاع يا رشته هاي آن فشار وارد مي كند.
بیماری دیسک کمر بیشتر در چه افرادی دیده میشود؟ آیا ژنتیک نقش موثری در ایجاد آن دارد یا نه؟
بیماری دیسک کمر معمولا از دهه سوم به بعد ایجاد میشود، البته در زنان جوان، دیسک جوانی هم دیده میشود، ولی بسیار نادر است. قابل ذکر است که دیسک جوانی در مهرههای کمر ایجاد نمیشود و در مهرههای پشتی (قسمت بالای مهرههای کمری) در اثر ضربه اتفاق می افتد و با توجه به اینکه در حدود سن20 سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک وجود ندارد و به اصطلاح دژنره نشده است و از سن 20 سالگی به بعد کم کم آب دیسکها کم میشود و امکان شکننده شدن آنها و ترکهای موجود بیشتر میشود. هر چه سن بالاتر رود، احتمال پیدا شدن دیسک زیادتر میشود.
– مكانهاي شايع فتق ديسك در كجا است؟ و بيماران با چه علايم باليني به پزشک مراجعه مي كنند؟
فتق دیسک میتواند در ناحیه گردن، پشت یا کمر ایجاد شود و علایم مختلفی را ایجاد کند. اگر فتق در ناحیه گردن باشد، بیمار ممکن است درد در ناحیه گردن، شانه و بازو تجربه کند. همچنین، فشار روی نخاع میتواند علایمی نظیر گزگز و مورمور، بیحسی، سرد یا گرم شدن، احساس ضعف و درد در ناحیه ساعد، کف دست و انگشتان را ایجاد کند.
فتق دیسک در ناحیه کمر ممکن است باعث درد در ناحیه کمر، باسن و پشت یا جلوی ران شود. در صورت فشار زیاد بر رشتههای نخاعی، بیمار ممکن است از ناحیه زانو به پایین علایمی نظیر درد، بیحسی، گزگز و مورمور، احساس سردی یا گرمی، گرفتگی مکرر عضلانی، ضعف یا لاغر شدن را تجربه کند. همچنین، بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر ممکن است دچار مشکلاتی همچون عدم توانایی در خم شدن شده و احساس کشیدگی در پشت زانویشان را تجربه کنند. همچنین، در بیماری دیسک کمر، درد بیشتر با سرفه کردن تشدید میشود.
گاهی بیماران دچار فتق دیسک کمر، تنها از وجود گزگز و مورمور یا ضعف یا درد در ناحیه ساق، مچ پا یا انگشتان پای خود شکایت میکنند و کمر آنها اصلاً درد ندارد. برای بیشتر این بیماران پذیرش اینکه مشکلات آنها به علت وجود بیماری در ناحیه کمر است، خیلی سخت است.
– چگونه مي توان فتق ديسك را از بيماري هاي ارتوپدي تشخيص داد؟
– بيماري هاي متعددي هستند كه سبب كمردرد با انتشار به پاها مي شوند. از بين آنها بيماري هايي كه بيشتر با فتق ديسک كمر اشتباه می شوند، عبارتند از: كشيدگی رباطها يا عضلات كمر، تنگي كانال نخاع، آرتروز كمر، برخي از بيماری هاي روماتيسمی، عفونتهايی مثل تب مالت، تومورها و بيماري های سيستم ادراری نظير سنگ كليه.
– فتق ديسک کمر چه درمانهايی دارد؟
– درمان براساس شدت بيماری دیسک کمر فرق می كند. در موارد شديد كه بيرون زدگی ديسک بزرگ است و سبب فلج اندامهای تحتانی و يا بي اختياری در دفع ادرار يا مدفوع مي شود، جراحي بايد به سرعت انجام شود. در مواردي كه با فتق ديسک کمر فلج مختصری ايجاد شده است، اما بتدريج ميزان فلج رو به افزايش است نيز بايد فوری جراحی صورت بگيرد. در ساير موارد بیماران دیسک کمر،معمولاً به مدت يك هفته تا 10 روز استراحت نسبی توصيه می شود.
طي اين مدت بيمار بايد از نشستن حتي الامكان پرهيز كند و از خم و راست شدن و برداشتن اشياي سنگين يا رانندگي نيز دوری نمايد. معمولاً طی اين مدت به بيمار داروهای مسكن تجويز مي شود. اغلب بيماران مبتلا به دیسک کمر طی اين مدت 10 روزه، بهبود قابل توجهی پيدا می كنند. مي توان بعد از 10 تا 14 روز از زمان شروع بيماری دیسک کمر، برای بيمار ورزشهای مخصوصی را تجويز نمود كه آب درمانی و راه رفتن در آب در قسمت كم عمق استخر مي باشد و نيز نرمشهای كششی برای عضلات كمر و شكم نيز برای بیماران مبتلا به دیسک کمر مفيد است.
مي توان از فيزيوتراپی نيز در بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر نیز سود جست. تأثير روشهای درمانی نظير طب سوزنی، حجامت، استفاده از زالو و داغ كردن ثابت نشده است. روشهای درمانی «كايروپراكتيک» در ديسک كمر ممكن است خطرناک باشد و در درصد كمی از بيماران ممكن است سبب تشديد علايم شود.
اگر 4 تا 6 هفته از درمان بيمار مبتلا به فتق ديسك كمر بگذرد و بيمار همچنان درد شديدي بخصوص در پاها احساس كند يا فلج خفيف، اما پايداري در اندام تحتاني وجود داشته باشد به طوري كه بيمار نتواند فعاليتهاي روزمره خود را بخوبي انجام دهد، انجام جراحي توصيه مي شود.
دیسک کمر
– اين درمانها برای بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر چقدر مفيد است؟
– درصد زيادی از بيمارانی كه فتق ديسك كمر دارند با درمانهاي ياد شده و بدون جراحي كاملاً بهبود مي يابند. البته احتمال عود كردن بيماري در آنها در آينده وجود دارد و بايد مواردي نظير پرهيز از برداشتن اشياي سنگين را هميشه رعايت كنند.
در برخي از بيماران، علايم بيماری دیسک کمر حالت مزمن پيدا مي كند و تا ماهها و يا حتي سالها بيمار بصورت دوره اي با علايم بيماري دست و پنجه نرم مي كند.
در بيماران دیسک کمری كه مورد عمل جراحی قرار مي گيرند، اگر انتخاب بيمار مناسب باشد و جراحي بخوبی انجام گيرد، انتظار مي رود بيمار بين 90 تا 95 درصد بهبود يابد. بيشتر بيماران بعد از عمل نيز از درد كمر، گزگز و مور مور خفيف و احساس سرد شدن پاها شكايت دارند.
– عمل جراحي فتق ديسک کمر چه عوارض احتمالی در بيمار دارد؟
– به طور كلي هيچ عمل جراحي بدون عارضه نمي باشد. اگر شدت بيماری در حدی باشد كه نياز به جراحی داشته باشد و جراح تبحر كافی داشته باشد. احتمال بروز عوارض پس از عمل جراحي خيلي ناچيز است.
عوارض ناشی از عمل دیسک کمر عبارتند از 1- عفونت 2- چسبندگی اطراف رشته های نخاع 3- قطع رشته های نخاع در حين عمل 4- آزاد سازی ناقص رشته هاي نخاع حين عمل
اگر اين عوارض بروز كند، ممكن است بيمار بعد از عمل احساس بهبود پيدا نكند يا در موارد نادر، احساس كند درد و ضعف بيشتري پيدا كرده است.
– چه توصيه هايي به افراد داريد؟
– فتق ديسک كمر بيماري نيست كه به طور كامل قابل پيشگيري باشد، اما بهتر است تمام افراد سالم از برداشتن و جا به جا كردن اشياي سنگين پرهيز كنند. انجام حركات ورزشي نيز مي تواند احتمال بروز بيماري فتق ديسک کمر را كاهش دهد.
در صورتي كه درد كمر داشته باشيد و اين درد به داخل ران يا ساق تير بكشد، حتماً به پزشك متخصص مراجعه نماييد.
– راههاي درمان بيرون زدگي و پارگي ديسک كمر كدام است؟
اگر فرد مبتلا به فتق دیسک کمر به موقع به پزشک مراجعه کند و بیماری هنوز به حدی پیشرفت نکرده باشد، در اکثر موارد با تجویز داروهای شل کننده و ضد التهاب، مراحل حاد بیماری کنترل میشود.
مرحله بعدی درمان بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر، انجام فیزیوتراپی است. پس از آن، با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات از طریق ورزش یا تحریکات الکتریکی، بار و فشار وارده به ستون فقرات کاهش مییابد تا مشکل بیماری کاهش یابد. اما اگر بیماری دیسک کمر در مراحل پیشرفته باشد و فرد دچار پارگی و بروز فشار روی ریشه عصبی شده باشد، در این مرحله نمیتوان از روشهای یاد شده استفاده کرد.
به عبارت دیگر، هر یک از روشهای درمانی، زمان و شرایط خاصی را نیاز دارد تا به نتیجه مطلوب برسد؛ بهعنوان مثال، زمانی که دیسک فشاری بر ریشه عصبی میآورد، ممکن است فیزیوتراپی و ورزش باعث تشدید درد و حتی علائم عصبی و فلجهای مختلفی شود، بنابراین در این مرحله حتماً نیاز به جراحی است.
– آيا بعد از درمان ديسک كمر، امكان عود مجدد وجود دارد؟
– در تمام روشهاي درماني ديسک كمر، امكان عود مجدد وجود دارد، ولي معمولاً عودها در سطوح بالاتر و پايينتر ديسك درمان شده ي قبلي اتفاق ميافتد. البته گاهي ممكن است در همان سطح قبلي هم اتفاق بيفتد. اگر بيمار مراحل درمان را به خوبي انجام دهد و ورزشهايي را كه برايش تجويز شده ادامه دهد و وزن خود را نيز كاهش دهد، ممكن است تا آخر عمر هيچ مشكل برايش پيش نيايد، ولي اگر مراحل درماني را كامل انجام ندهد، امكان عود مجدد وجود دارد. در روشهای جراحی هم به همين ترتيب ميباشد.
وقتي بيمار عمل ميشود، به او توصيه میشود كه به تقويت عضلات بپردازد و در كنار تقويت عضلات فيزيوتراپی را هم ادامه بدهد. نبايد وزنههای سنگين را بلند كند و كارهای اشتباهی را كه قبلا انجام می داده تكرار كند.در غير اين صورت ممكن است در همان سطح اوليه و يا سطوح ديگر دچار در رفتگي ديسک شود. روشهاي عمل جراحي نيز متفاوت است و از عملهاي كوچك و بسته تا عملهاي باز و بزرگ انجام مي شود.
به عنوان مثال اگر سطح در رفته فقط يك سطح باشد و بيمار لاغر باشد و ميزان در رفتگي نيز كم باشد، در اين موقع از روشهاي عمل بسته ميتوان استفاده كرد. اگر كمي شديدتر باشد، از روشهاي ميكروسكوپي استفاده ميكنيم و اگر خيلي شديد باشد و چندين سطح را گرفتار كرده باشد و بيمار چاق نيز باشد، ناچارا بايد از روشهاي باز و وسيع استفاده شود.
چگونگي درمان و نوع عمل توسط پزشك تشخيص داده مي شود و براي هر بيمار، عمل جراحي متناسب با شرايط وي در نظر گرفته ميشود.
– عدم درمان به موقع ديسک كمر چه عواقبي ممكن داشته باشد؟
– عدم درمان به موقع ديسک كمر باعث بدتر شدن وضعيت بيمار خواهد شد و درد بيمار را تشديد خواهد كرد. ممكن است به خاطر يك عمل كوچك، مجبور شوند عملهاي بزرگتري را انجام دهند و حتي ممكن است باعث تخريب ديسک و تخريب خود مهره و سرخوردگي مهره شود و در نتيجه مجبور شويم كه از يك عمل كاملا وسيع، با كار گذاشتن پلاتين و وسايل خاص فلزي در كمر بيمار استفاده كنيم. عدم درمان به موقع ممكن است باعث عوارضي مانند بيحسهاي دائمي يا اختلالات حركتي شود كه اين عوارض باعث افتادگي پا و كشيدن و لنگي پا خواهد شد.
همچنين عدم درمان به موقع ممكن است باعث ايجاد مشكلات ادراری و مثانهای شود و يا مشكلات اسفنكتر مقعد به وجود بياورد و بيمار نتواند ادرار و مدفوع خود را نگه دارد. اين مشكلات در آقايان باعث ايجاد ناتوانيهای جنسي هم ميشود. به علت اين كه اعصاب مانند ديگر نسوج و پوست قابل ترميم نميباشند و اگر صدمه اي به آنها برسد، ديگر به حالت اوليه بر نميگردند، بنابراين قبل از صدمه شديد، بايد حتما نسبت به درمان اقدام كرد.
توصيه كلی به افراد مبتلا به دیسک کمر و سایر افراد
بهترين توصيه اين است كه پيشگيري بهتر از درمان ميباشد. پس در مرحله اول بايد سعي كنيم كه اصلا مبتلا به اين بيماري نشويم. ميبايستي در اين ارتباط تمام مواردي كه باعث پيشگيری از ايجاد اين بيماري ميشود را رعايت كنيم؛ از جمله ورزش كردن، كاهش وزن، عدم بلند كردن اجسام سنگين و هول دادن اجسامي مانند اتومبيل يا بلند كردن اتومبيل.
ورزش ملايم روزانه داشته باشيم تا بدنمان هميشه در فرم ايدهال قرار گيرد و عضلات وضعيت طبيعي را حفظ نمايند و استخوانها دچار پوكي نشوند.
همچنين بايد تغذيه مناسبي داشته باشيم (تغذيه مناسب به معني زياد خوردن نيست، بلكه به معني درست خوردن ميباشد). از ميوهجات و سبزيجات و لبنيات حتماً در وعدههاي غذايي استفاده كنيم. در معرض نور خورشيد به مقدار لازم قرار گيريم. درست بنشينيم يا بخوابيم يا راه برويم؛ مثلا موقع مطالعه، پشتميز و صندلي قرار بگيريم و اگر ميخواهيم تلويزيون نگاه كنيم، لم ندهيم يا كج نشويم و يا در تخت خواب و به حالت نيم خيز مطالعه نكنيم. رعايت اين موارد باعث ميشود فشار بر روي ديسكهاي مختلف از جمله ديسک كمر، ديسك گردن و ساير قسمتها، وارد نشود.
براي درمان دیسک کمر حتما به موقع اقدام شود، و پزشك طرف مشاوره، فردي باشد كه تبحر و اطلاعات كافي داشته باشد. البته به ياد داشته باشيد كه تنها علت كمردرد، ديسک كمر نميباشد و كمر درد علل بسيار متفاوتي دارد و بر حسب مورد، بايد بيماران درمان شوند.
ممكن است علتهاي درد كمر، مشكلات تغذيهاي و متابوليكي مانند بيماري ديابت، نقرس يا تمام بيماريهاي التهابي و عفوني و حتي بدخيميها باشند. بنابراين در صورت بروز كمردرد حتما به پزشك مراجعه كنيد تا بر حسب مورد خاص، كمردرد درمان شود.
بهطور كلي بايد گفت: ديسک كمر بيماري اي نيست كه افراد نگران شوند و چنان چه به موقع درمان گردد، حتماً از سلامتي كامل برخوردار خواهند شد.
مرکز تخصصی پروتز ظفر با سالها سابقه تولید انواع آتل ارتز و پروتز مانند ساخت انواع اندام مصنوعی ,پروتزانگشت,پروتزدست ,پروتزپای بالای زانو, پروتزپای زیرزانو ,گوش مصنوعی و انواع دست مصنوعی هوشمند شامل دست الکترونیک, دست مکانیکی و انگشت مصنوعی متحرک آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه توانبخشی و اندام مصنوعی می باشد