سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال (CTS) یک عارضه ی شایع در مچ و کف دست است که می تواند حرکات دست را مختل کند. این سندرم به دلیل فشار به عصب ابتدای کف دست (عصب مدیان) ایجاد می شود. به دلیل فعالیت هایی که افراد با دست های خود انجام می دهند، سندرم تونل کارپال یک عارضه ی شایع بوده که از هر 20 آمریکایی، یک نفر را گرفتار می کند. عموما برای این عارضه، جراحی روی مچ و کف دست انجام می شود. خوشبختانه برای بیشتر افراد مبتلا به سندروم تونل کارپال، درمان های فیزیوتراپی می توانند درد و بی حسی را از بین برده و عملکرد طبیعی دست، مچ و بازو را بدون نیاز به عمل جراحی، باز گردانند. سندرم تونل تارسال یک عارضه‌ی دردناک است که کف پا را درگیر کرده و علت ایجاد آن، فشار بر روی عصب تیبیال خلفی است که از درون تونل تارسال می‌گذرد. تونل تارسال در زیر قسمت استخوانی مچ پا قرار گرفته و سندرم تونل مچ پا باعث درد و سوزش در کف پا و تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن تا قوس پا می‌شود. داروهای ضدالتهاب و تزریق آستروئید معمولاً برای درمان سندروم تونل مچ پا تجویز می‌شوند. وسایل طبی مانند ارتز، بریس و اسپلینت نیز به همراه روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و برداشتن فشار از روی عصب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سندرم تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال یک مجرای باریک و به پهنای انگشت شست، در زیر مچ دست می باشد. این کانال از عصب مدیان و تاندون هایی که انگشتان دست را خم می کنند، محافظت می کند. فشار به این عصب می تواند باعث ضعف و درد مچ دست و کف دست شده و همچنین در برخی انگشتان بیحسی و سوزش ایجاد کند. این عصب ممکن است درون تونل کارپال تحریک شده و به آن فشار وارد شود که این عامل ممکن است منجر به سندرم کارپال تونل شود.
علائم و نشانه ها سندرم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال معمولا به آهستگی و با علائمی مانند سوزش، خارش، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در کف دست و انگشتان، شروع می شود. علائم این عارضه معمولا در طول شب شدید تر شده و خواب بسیاری از افراد مبتلا را مختل میکند. بسیاری از افراد احساس می کنند که برای رهایی از علائم، باید دست خود را تکان دهند.
با پیشرفت سندرم تونل مچ دست، علائم آن در طول روز پدیدار شده و معمولا هنگام در دست داشتن اجسام مانند یک کتاب سنگین و یا برس مو، شدید تر می شوند. اگر فشار همچنان روی عصب باقی بماند، می تواند منجر به ضعف در دست و بی حسی پایدار تری گردد. همچنین ممکن است اشیا را به طور غیر منتظره بیاندازید یا در گرفتن آن ها ضعیف باشید.
علت ها و دلایل سندرم تونل کارپال
قرار گرفتن مچ در حالات غیر طبیعی و همچنین استفاده ی زیاد از انگشتان، به خصوص با نیرو یا لرزش زیاد (مانند نگه داشتن فرمان به هنگام رانندگی ماشین های سنگین)، می توانند منجر به سندرم تونل کارپال گردند.
سندرم تونل کارپال در شغل هایی مثل کار کردن در خط تولید شایع است، به خصوص بسته بندی گوشت؛ و همچنین شغل هایی که به استفاده از ابزار های دستی و به خصوص ابزار های با لرزش بالا، نیاز دارند. با وجود این که استفاده ی زیاد از صفحه کلید و رایانه نیز می تواند منجر به این سندرم شود، افرادی که در خطوط تولید کار می کنند، سه برابر شانس بیشتری برای ایجاد این عارضه دارند. برخی دیگر از فعالیت ها نیز می توانند باعث سندرم تونل کارپال شوند، مانند خیاطی، ورزش هایی چون راکت بال و هند بال، و نواختن ساز هایی مانند ویولن.سندروم تونل کارپال ممکن است در خانم ها در دوران بارداری (حاملگی) نیز به وجود بیاید.
شرایط پزشکی زیر نیز می توانند در برخی افراد منجر به سندرم تونل کارپال شوند :
- التهاب و تورم تاندون ها در مچ دست
- آسیب به مچ دست (کشیدگی، پیچ خوردگی، در رفتگی و شکستگی)
- تغییر در سطح هورمون ها و فرایند های متابولیکی (بارداری، یائسگی، به هم خوردن تعادل تیروئید)
- احتباس مایعات (مانند طول بارداری)
- دیابت
- استفاده از دارو های به خصوص (مانند استروئید ها)
- آرتروز فرسایشی و روماتوئید
تشخیص سندرم تونل کارپال
فیزیوتراپیست ها به منظور تشخیص دقیق و درمان سندرم تونل کارپال، همکاری تنگاتنگی را با دیگر متخصصین مراقبت های بهداشتی، خواهند داشت. علائم این سندرم واضح بوده و معمولا تشخیص آن نیازی به آزمایشات گسترده تر نخواهد داشت. فیزیوتراپیست ها در زمینه ی حرکت و عملکرد بدن تخصص داشته و می توانند یک معاینه ی کلی ترتیب داده و تمامی عواملی که ممکن است در به وجود آمدن این عارضه تاثیر گذاشته باشند را، جهت درمان سندروم تونل کارپال مشخص کنند.
در زیر به چند آزمایش مختلف که در تشخیص سندرم تونل کارپ به کار می روند، اشاره می کنیم :
- معاینه ی گردن و تمامی بالا تنه، به منظور رد احتمال دیگر عارضه ها. بسیاری از افراد فکر می کنند که به سندرم تونل کارپال مبتلا شده اند در صورتی که درد از ناحیه ای دیگر در بدن شروع می شود.
- آزمایش قدرت انگشتان دست در گرفتن اشیا
- آزمایش حواس
- بررسی دامنه ی حرکتی مچ و دست
- آزمایش فالن (انعطاف مچ دست) : فیزیوتراپیست از شما می خواهد که پشت دو دست خود را به مدت 1 دقیقه به هم فشار دهید. خارش یا بی حسی که در این 60 ثانیه ظاهر شود، می تواند نشان دهنده ی وجود سندرم تونل کارپال باشد.
- نشانه ی تینل (Tinel) : فیزیوتراپیست از یک چکش مخصوص و یا از دست خود برای ضربه زدن به روی عصب مدیان استفاده می کند. احساس خارش در انگشتان شست، اشاره و میانی می تواند نشانه ی وجود سندرم تونل کارپال باشد.
- آزمایشات الکتریکی (الکترومایوگرام / EMG) و آزمایش سرعت هدایت عصبی (NCV) : این آزمایشات، انتقال پیام در عصب را بررسی کرده و شدت سندرم تونل کارپال را تعیین می کنند.
- اشعه ی ایکس : در صورت وقوع حادثه و یا مشکوک بودن به اختلالات ساختاری، عکس برداری با اشعه ی ایکس تجویز خواهد شد.
در بعضی موارد، فیزیوتراپیست ممکن است شما را برای آزمایشات بیشتر، به پزشک یا دیگر متخصصین مراقبت های بهداشتی، معرفی کند.
راه ها و روش های درمان سندرم تونل کارپال
درمان با فیزیوتراپی
اگر معاینات مشخص کنند که فرد در مراحل اولیه بیماری سندرم تونل کارپال به سر می برد، درمان های کنسرواتیو (محافظه کارانه)، به عنوان اولین قدم به کار گرفته خواهند شد. درمان های فیزیوتراپی به منظور کاهش علائم و بازگشت فرد به انجام فعالیت های عادی، مفید می باشند. در اولین ملاقات با فیزیوتراپیست، باید بتوانید تمامی علائم خود را به همراه جزئیات دقیق و کامل ارائه دهید، و همچنین بگویید که چه عواملی باعث تشدید آن ها می شوند.
بسته به علت ایجاد سندرم تونل کارپال، برنامه ی درمانی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- تمرینات گلایدینگ (Gliding) :حرکت دادن انگشتان با یک الگوی خاص، می تواند به حرکت نرم تر تاندون ها و اعصاب در درون کانال کارپال، کمک کند. با وجود این که مدارکی مبنی بر اثر گذار بودن این تمرینات به تنهایی وجود دارند، به نظر می رسد که انجام آن ها همراه با دیگر روش های درمانی دیگر، کارآمد تر باشد.
- تکنیک گراستون / درمان دستی :تکنیک گراستون عبارت است از یک روش تحرک بخشی بافت نرم به کمک ابزار ها، که به پزشک این اجازه را می دهد که به راحتی بافت آسیب دیده و محدودیت های عملکردی را شناسایی و درمان کند. روش های درمان دستی مانند شل کردن میوفاسیال و یا تکنیک شل کردن فعال، راه هایی برای شل کردن تاندون ها و ساختمان های عضلانی سفت شده، می باشند.
- درمان فراصوت :فرستادن عمیق امواج فراصوت، به درون تونل کارپال، می تواند درد و بی حسی را کاهش داده و همچنین قدرت دست را افزایش دهد. استفاده از درمان فراصوت به صورت سطحی، کمکی نمی کند.
- تراکشن (کشش) :برخی از افراد به هنگام استفاده از وسیله ی تراکشن دست به نام C-Trac، احساس رهایی از علائم سندرم تونل کارپال، خواهند کرد. در صورت کار آمد نبودن دیگر روش های درمانی ، می توانید این وسیله را برای استفاده ی خانگی خریداری کنید.
- اسپلینت (ارتز های جدا کننده) :این وسایل رایج ترین روش درمانی بدون جراحی، برای سندرم تونل کارپ می باشند. اسپلینت هایی که مچ دست را در یک حالت (خم نشده و مستقیم) نگه می دارند، بهترین نتایج را برای از بین بردن ناراحتی، در بر دارند. مچ در حالت مستقیم، باعث می شود که اندازه ی تونل کارپال به حداکثر خود رسیده و با برداشته شدن فشار از روی عصب مدیان، علائم از بین بروند.
اگر سندرم تونل کارپال یا هر گونه مشکل مربوط به عضلات یا مفاصل، باعث محدودیت شما در انجام فعالیت های مورد علاقه تان شده است، با کلینیک بازتوان برای مشاوره تماس بگیرید و از نحوه ی درمان فیزیوتراپی برای مشکل خود، مطلع شوید.
ورزش و حرکات اصلاحی
خم کردن مچ ( به عقب و جلو)
آرنج خود را روی یک میز قرار دهید به طوری که دست شما رو به بالا قرار بگیرد. به آرامی مچ خود را به جلو خم کرده و 5 ثانیه مکث کنید. مچ خود را صاف کرده و سپس آن را به عقب خم کنید. این بار نیز 5 ثانیه حالت مچ را حفظ نمایید. این ورزش را 3 مرتبه ی 10 تایی انجام دهید.
خم کردن انگشت ها
انگشتان خود را مستقیم نگه دارید. به آرامی مفصل میانی انگشتان را خم کرده و نوک آن ها را به سمت کف دست خود متمایل کنید. این حالت را 5 ثانیه حفظ نمایید. این ورزش را 3 مرتبه ی 10 تایی انجام دهید.
کشیدن مچ با وزنه
در حالی که یک وزنه ی سبک را در دست گرفته اید (مثلا یک کنسرو لوبیا)، دست خود را به جلو دراز کنید به طوری که کف دست رو به زمین باشد. به آرامی مچ خود را به سمت بالا خم کرده و سپس به موقعیت اولیه باز گردانید. این تمرین را 3 مرتبه ی 10 تایی تکرار کنید. به تدریج، وزنه ای که در دست گرفته اید را سنگین تر کنید.
بالا کشیدن مچ
کف دست خود را روی یک میز قرار داده و انگشتان را به سمت بالا ببرید. در حالی که انگشتان خود را بالا می برید، دست دیگر خود را روی مفاصل انتهایی انگشتان قرار داده و به سمت پایین فشار دهید. باید احساس کنید که ماهیچه های ساعد شما در حال انقباض اند. این تمرین را با دست دیگر خود امتحان کنید.
فشردن اجسام با دست
یک توپ پلاستیکی را در دست گرفته و آن را بفشارید. این تمرین را 3 مرتبه ی 10 تایی انجام دهید.
پیچاندن مچ
دست خود را به جلو دراز کنید به طوری که کف دست به سمت پایین باشد؛ سپس به آرامی مچ خود را به طرف پایین خم کنید. از دست دیگر خود برای کشیدن دست خم شده استفاده کرده و آن را به سمت بدن خود بکشید. این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه نگه دارید. به آرامی مچ خود را صاف کرده و این بار آن را به سمت بالا خم کرده و از دست دیگر برای کشیدن انگشتان به سمت بدن خود، استفاده کنید. این بار نیز بین 15 تا 30 ثانیه مکث کنید. این ورزش را برای هر مچ، 3 بار انجام دهید.
منبع:یوسف قاطع
مرکز تخصصی پروتزهای ظفر با سالها سابقه تولید انواع آتل ارتز و پروتز مانند ساخت انواع اندام مصنوعی ,پروتزانگشت,پروتزدست ,پروتزپای بالای زانو, پروتزپای زیرزانو ,گوش مصنوعی و انواع دست مصنوعی هوشمند شامل دست الکترونیک, دست مکانیکی و انگشت مصنوعی متحرک آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه توانبخشی و اندام مصنوعی می باشد