تاریخ ۲۶ آبان ۱۴۰۲
ملت فینگر
انگشت چكشي
انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت دست
یک شکایت شایع: ضربه ای به نوک انگشت دستم وارد شده است. ازآن‌پس بند انتهایی انگشتم در حالت خم شده باقی مانده و بدون کمک دست مقابل قادر به صاف کردن انگشت مبتلا نمی‌باشم .
علت انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت دست چیست؟
تزریق کورتیزون در انگشت ماشه‌ای بی‌فایده است. در کودکانی که در سن 12 ماهگی تشخیص داده شده‌اند، ممکن است برای 6 تا 12 ماه تحت نظر قرار بگیرند و بهبود خود به خودی داشته باشند، اما این انتظار نتیجه را بدتر نمی‌کند. هرگاه در هر سنی دفورمیتی ثابت فلکشن در مفصل IP وجود داشته باشد و مفصل MP را به صورت اکستنشن محدود کند، یا در کودکی که بالای 2 سال است، عمل جراحی و آزادسازی پولی AI ضروری است.
علائم بالینی انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت چیست و تشخیص چگونه داده می‌شود ؟
وضعیت آسیب دیدگی نوک انگشت و علائم آن در شرح حال مورد بحث قرار می‌گیرد. در معاینه، مشاهده می‌شود که بند انتهایی نوک انگشت در وضعیت خم شده باقی مانده و وصاف نمی‌شود. اگر مدت زمان زیادی از وقوع آسیب گذشته باشد، ممکن است مفصل انتهای انگشت دردناک باشد و لمس آن همراه با درد و حساسیت باشد. اغلب با توجه به شرح حال و تغییرشکل بند انتهایی، تشخیص قطعی قابل اعمال است، اما در برخی موارد، عکس‌های نیمرخ از انگشت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که قطعه‌ای از استخوان از محل اتصال به بند انتهایی کنده شود، قطعه استخوان جدا شده را می‌توان در عکس مشاهده کرد. اما در مواردی که تندون پاره شده باشد، عکس‌های گرفته شده به‌طور طبیعی خواهند بود و تنها استخوان بند انتهایی به‌صورت خم شده قابل مشاهده خواهد بود. درمان در هر دو حالت اغلب شبیه یکدیگر است، اما طول مدت درمان ممکن است متفاوت باشد، زیرا استخوان جدا شده زودتر از یک تاندون پاره شده جوش می‌خورد و بهبود می‌یابد.
انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت چگونه درمان می‌شود ؟
پس از قطعی شدن تشخیص توسط پزشک مفصل انتهایی انگشت مبتلا به وسیله آتل کوچکی در وضعیت صاف بی‌حرکت می‌شود . در انجام دادن همین کار ساده عدم توجه به چند نکته می‌تواند بهبودی را با مشکل همراه کرده و حتی عوارضی به همراه داشته باشد .
در بی حرکت کردن انگشت در وضعیت صاف و اصلاح‌شده حتماً باید دقت شود که بند ابتدایی به هیچ عنوان بی‌حرکت نشود . بند ابتدایی انگشت باید به طور کامل بتواند خم و راست شود . لذا از یک طرف نیازی به بی‌حرکتی این مفصل وجود ندارد و از طرف دیگر بی‌حرکتی آن می‌تواند باعث خشکی مفصل مربوطه شده و بر گشت آن به حالت طبیعی نیازمند جلسات متعدد فیزیوتراپی و کار درمانی باشد .
طول مدت زمان مورد نیاز برای بی‌حرکتی در این نوع آسیب طولانی است . اگر این عارضه همراه با جدا شدن قطعه استخوان باشد نیازمند چهار تا شش هفته بی‌حرکتی کامل در آتل بوده و اگر پارگی تاندون به‌عنوان علت مسبب مطرح باشد تا هشت هفته بی‌حرکتی نیاز دارد . در این مدت ، بی‌حرکتی کامل بند انتهایی در وضعیت اصلاح‌شده باید جدی گرفته شود و باز و بسته کردن مرتب آتل و بی‌توجهی نسبت به بی‌حرکتی آن,نتیجه بخشی این روش درمان را به صورت جدی در معرض خطر قرار می‌دهد .
ازآنجاکه لازم است مفصل انتهایی برای مدت مشخصی در وضعیت کاملاً صاف قرار گیرد و حتی کمی اصلاح بیشتری تأمین شود گاهی لازم می‌شود آتل مورد استفاده محکم بسته شود و در گوشه‌ای از چسب یا آتل مورد استفاده بر اثر فشار ، جریان خون بافت زیرین را دچار اختلال کرده و در صورت عدم رسیدگی ممکن است منجر به زخم و آزردگی پوست گردد .لذا در کلیه موارد به فرد توضیح داده می‌شود که در صورت احساس سوزش یاد درد در زیر محل بسته‌شدن آتل ، آتل را باز کرده و مراجعه نماید در صورت عدم توجه به تشخیص و درمان ، این وضعیت می‌تواند منجر به زخم‌های عمیقی شده که درمان آن از درمان عارضه اولیه مشکل‌تر یا پیچیده‌تر باشد . در این‌گونه موارد بسته به شرایط زخم به مدت چند روز تا بهبودی مراقبت شده و پس از آن آتل به روش دیگری بسته می‌شود به طوری که فشار روی موضع قبلی نیاید یا این که ترجیحاً از عمل جراحی جهت درمان آن استفاده می‌شود . لذا به دنبال آتل بندی نیاز به رویت مجدد انگشت بسته شده توسط پزشک و اطمینان از وضعیت قرارگیری انگشت ، آتل و تشخیص زودرس زخم احتمالی وجود دارد .
نوع و نحوه بستن آتل در انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت چگونه است ؟
همانطور که اشاره شد، به‌طور معمول از آتل‌های کوچک آلومینیومی استفاده می‌شود که فقط مفصل انتهایی را در وضعیت اصلاح‌شده بی‌حرکت نگه می‌دارد. مفصل ابتدایی انگشت باید آزاد بوده و امکان خم و راست شدن کامل داشته باشد. این آتل آلومینیومی در سطح قدامی یا خلفی انگشت قرار می‌گیرد و با چسب در وضعیت اصلاح‌شده انگشت بسته می‌شود. امکان جابه‌جایی آتل مربوطه از قدام به خلف و برعکس با دقت و نظارت جهت رفع فشار مداوم از یک نقطه وجود دارد. در مراکز فنی ارتوپدی، آتل‌های کوچکی از جنس فایبرگلاس ساخته می‌شود. این آتل‌ها به نحوی طراحی شده‌اند تا بی‌حرکتی با وضعیت ذکر شده را تامین کنند. پس از ساخت، آتل‌ها باید حتماً توسط پزشک معالج رویت شوند تا از بی‌حرکتی مفصل مبتلا در وضعیت اصلاح‌شده و آزادی کامل بندی ابتدایی برای خم و راست شدن اطمینان حاصل شود.
چه زمانی انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت نیاز به عمل جراحی دارد ؟
در مواردی که به دنبال آتل بندی قسمتی از پوست انگشت زیر محل بستن آتل تحت فشار زخم شده باشد معمولاً از عمل جراحی پین گذاری جهت قرار گرفتن انگشت در وضعیت اصلاح شده استفاده می‌شود . در این وضعیت قسمت زخم شده دیگر تحت فشار نبوده و امکان مراقبت زخم به راحتی فراهم می‌شود . گاهی تاندونی که وظیفه باز نگه داشتن بند انتهایی انگشتان را برعهده دارد در سطح پشتی روی مفصل انتهایی یا بند میانی با ابزار برنده‌ای مانند چاقو پاره می‌شود در این موارد به طور معمول از عمل جراحی برای ترمیم تاندون پاره شده و سپس پین گذاری جهت بی‌حرکتی مفصل انتهایی در وضعیت اصلاح‌شده استفاده می‌شود .
گاهی شغل فرد و نحوه استفاده او از انگشتان دست با توجه به حساسیت و ظرافت کاری که انجام می‌دهد به گونه‌ای است که امکان آتل بندی انگشت به مدت طولانی وجود ندارد در این موارد با توجه به توضیحی که پزشک معالج از هر دو روش درمانی جراحی و غیرجراحی می‌دهد و شرایط و مراقبت هایی که هر دو روش درمانی دارد فرد تصمیم به عمل جراحی می‌گیرد .
در قسمت علت توضیح داده شدکه گاهی تاندون بازکننده با قطعه استخوان متصل به آن جدا می‌شود . گاهی قطعه استخوان جدا شده بزرگ بوده و بند انتهایی انگشت حالت نیمه دررفتگی پیدا می‌کند . در این موارد نیز بنا به نظر پزشک عمل جراحی پیشنهاد می‌شود.
عمل جراحی انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت چگونه انجام می‌شود ؟
عمل جراحی برای ترمیم انگشت ماشه‌ای معمولاً با بی‌حسی موضعی و به صورت بسته و بدون نیاز به شکاف جراحی انجام می‌شود. در این روش، از یک پین ظریف استفاده می‌شود تا مفصل انتهایی انگشت در وضعیت صاف قرار بگیرد و دو سر تاندون که پاره شده یا قطعه استخوان جدا شده را به هم نزدیک کرده و ترمیم کند. نوک پین در نوک انگشت بیرون از پوست قرار می‌گیرد و پس از 6 تا 8 هفته، در مطب به صورت سرپایی و بدون نیاز به جراحی خارج می‌شود. در مواردی که عامل خم ماندن بند انتهایی انگشت پارگی تاندون مربوطه باشد، در عمل جراحی، تاندون نیز ترمیم می‌شود.
عوارض جراحی در انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت چیست و این عمل نیاز به چه مراقبت‌های دارد ؟
نوک پین کار گذاشته شده بیرون از پوست قرار دارد لذا ممکن است در اثر عدم توجه و در اثر تماس با سایر قسمت‌های بدن فرد یا دیگران خراشیدگی و زخم ایجاد کند لذا معمولاً انگشت مبتلا را علیرغم جراحی داخل پوشش یا آتلی قرار می‌دهند تا از احتمال پیدایش چنین عوارضی اجتناب شود . محل خروج پین از پوست باید تمیز نگه داشته شود و بهداشت آن ناحیه به طور کامل رعایت شود تا از احتمال عفونت و التهاب پیشگیری شود.
سؤال‌های مطرح
اگر انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت دیر تشخیص داده شود یا در درمان آن تاخیر شود چه باید کرد ؟
تا چهار هفته پس از حادثه هنوز عارضه تازه حساب‌شده و می‌توان آن طور که اشاره شد نسبت به درمان آن اقدام کرد . در مواردی که تشخیص و درمان بیش‌ازاین با تأخیر همراه شود نتیجه درمان غیر جراحی به آن خوبی نخواهد بود و عمل جراحی آن نیز به‌مراتب پیچیده‌تر و مشکل‌تر می‌شود . تا شش ماه پس از عارضه می‌توان یک نوبت نسبت به اقدام غیر جراحی با روش ذکر شده در فوق اقدام نمود و به مدت دو ماه مفصل انتهایی انگشت مبتلا را در وضعیت اصلاح‌شده بی حرکت کرد و در صورت عدم پاسخ‌دهی این روش درمانی نسبت به انجام عمل جراحی تصمیم گرفت .
اگر انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت در اثر پارگی با شی برنده ایجاد شده باشد چه باید کرد؟
در این‌گونه موارد تاندونی که وظیفه صاف کردن بند انتهایی انگشت را دارد در محل زخم دچار پارگی شده است لذا در این موارد معمولاً انگشت مبتلا تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد . در عمل جراحی علاوه بر پین گذاری با قرار دادن بند انتهایی انگشت در وضعیت اصلاح‌شده پارگی تاندون مربوطه نیز به صورت ظریف ترمیم می‌شود .
اگر انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت درمان نشده رها شود چه خواهد شد ؟
در این موارد بند انتهایی در وضعیت خم شده باقی خواهد ماند . اگر میزان خم شدن بند انتهایی در ابتدا زیاد نباشد ممکن است این میزان در طول زمان به تدریج افزایش پیدا کرده و انگشت به طور کامل خم شود . در این‌گونه موارد در مراحل ابتدایی حمایت بافت نرم اطراف مفصل محافظت ایجاد کرده ، از خم شدن کامل جلوگیری می کند و در طول زمان با توجه به اینکه این بافت به اندازه کافی قوی نمی‌باشد دچار کشیدگی شده و خم شدن بند انتهایی به تدریج افزایش می‌یابد .به علت پیچیدگی ارتباط بین تاندون ها در دور تا دور انگشت بند ابتدایی نیز در طول زمان به‌صورت جبرانی هنگام استراحت بیش از حد باز می‌ماند و شکل کلی انگشت حالتی پیدا می‌کند که آن را به گردن قو ((SWAN NECKتشبیه می‌کنند . گرچه بند ابتدایی می‌تواند خم و راست بشود ولی توان انگشت به‌طورکلی کاهش پیدا می‌کند . قرارگیری بند انتهایی بخصوص در مواردی که انگشت‌های بزرگ‌تر مانند انگشت اشاره مبتلا شده‌باشند باعث افت کیفیت در فعالیت‌های روزمره به‌خصوص کارهای ظریف و حساس می‌شود .
آیا وضعیت‌های دیگر می‌توانند شکل انگشت را در انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت تقلید نمایند ؟
در سنین بالا به علت آرتروز ،بند انتهایی ممکن است در وضعیت خم شده قرار گرفته و حالتی مانند انگشت چکشی(MALLET FINGER) یاخم شدن بندانتهایی انگشت ایجاد کند . در کسانی‌که مبتلا به شلی منتشر لیگامانی می‌باشند ممکن است انگشتان به صورت متعدد در وضعیتی قرار بگیرند که بند انتهایی خم شده و بند ابتدایی انگشت بیش از حد باز بماند .شکلی که در این وضعیت به وجود می‌آید را به گردن قو ( SWAN NECK )تشبیه می‌کنند . مشابه این وضعیت در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی نیز رویت می‌شود .
دکتر سید علی مرجایی
مرکزظفربا سالها سابقه تولید انواع آتل ارتز و پروتز مانند ساخت انواع اندام مصنوعی ,پروتزانگشت,پروتزدست ,پروتزپای بالای زانو, پروتزپای زیرزانو ,گوش مصنوعی و انواع دست مصنوعی هوشمند شامل دست الکترونیک, دست مکانیکی و انگشت مصنوعی متحرک آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه توانبخشی و اندام مصنوعی می باشد
مسائل مربوط به پروتز که باید برای افرادقطع عضو در قسمتی از دست در نظر گرفته شود
