تاریخ ۲۵ آبان ۱۴۰۲
تجزیه و تحلیل بدن انسان در فضای سه بعدی (3D) با توجه به تعداد زیادی از راه حل های اسکن سه بعدی موجود، رواج بیشتری پیدا می کند. با استفاده از مدل های سه بعدی، می توان بسیاری از پارامترهای مختلف بدن را تشخیص داد که با استفاده از تصاویر 2D قابل ارزیابی نیستند. هنگامی که یک مدل بدنه سه بعدی تولید می شود، معمولاً تقسیم شده تا قسمت های خاص از بدن مورد بررسی قرار گیرد.
توموگرافی کامپیوتری (CT) بدن، از فناوری پیشرفته اشعه ایکس برای شناسایی انواع بیماری‌ها و شرایط بهره می‌برد. CT اسکن سریع، بدون درد، غیر تهاجمی و دقیق است. در موارد اضطراری، می‌تواند به نمایش صدمات داخلی و خونریزی به طور سریع کمک کند و در نجات جان افراد مؤثر باشد. اگر احتمال بارداری وجود دارد، باید به پزشک خود اعلام کنید و در مورد بیماری‌های اخیر، وضعیت پزشکی، داروهای مصرفی و آلرژی‌های خود صحبت کنید. به شما ممکن است دستور داده شود که قبل از چند ساعت از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. اگر حساسیت خاصی نسبت به مواد کنتراست دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش خطر واکنش آلرژیک تجویز کند.
رادیولوژیست، پزشک ای است که برای نظارت و تفسیر آزمایشات رادیولوژی آموزش دیده است، تصاویر را تجزیه و تحلیل خواهد کرد. رادیولوژیست گزارش رسمی را به پزشک معالج آزمایش ارسال می کند. آزمایشات پیگیری ممکن است لازم باشد که در این صورت پزشک دلیل آن را خواهد گفت.
گاهی اوقات تست های پیگیری چون یک ناهنجاری بالقوه نیاز به ارزیابی بیشتر با نماهای اضافی یا تکنیک تصویربرداری ویژه دارد، انجام می شود. آزمایشات پیگیری ممکن است برای این انجام شود تا بررسی گردد که آیا به مرور زمان تغییری در یک ناهنجاری رخ داده است یا خیر. تست های پیگیری گاهی اوقات بهترین راه برای تشخیص اینکه آیا درمان جواب داده است یا بررسی عدم ثبات یک ناهنجاری یا تغییر آن است.
اسکن سه بعدی بدن
پیشرفت‌های اخیر در فناوری اسکن سه‌بعدی، امکان ایجاد مدل‌های سه‌بعدی از بدن انسان را فراهم کرده است. این فناوری امکان تجزیه و تحلیل دقیق بدن انسان به شکل واقعی سه‌بعدی را فراهم می‌کند. مشاهده هر سه‌بعد به جای تنها دو بعد، امکان اندازه‌گیری بهتر آنتروپومتریک اتوماتیک، تشخیص تغییرات در شکل بدن، پیش‌بینی حالت آن و غیره را فراهم می‌آورد.
اسکنرهای LL و SL هر دو می‌توانند یک بازسازی سه‌بعدی دقیق و متراکم ارائه دهند، اما زمان اسکن مبتنی بر لیزر معمولاً بالای ده ثانیه است. در حالی که سیستم‌های SL بسته به تنظیمات سیستم، می‌توانند داده‌ها را تنها در چند ثانیه بدست آورند. کوتاه شدن زمان بدست آوردن اطلاعات برای افرادی که در ثابت ایستادن با مشکل مواجه هستند، سودمند است. اغلب از اسکنرهای سه‌بعدی برای اندازه‌گیری آنتروپومتریک استفاده می‌شود که ممکن است در طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها، مانند پزشکی، ورزش و صنعت پوشاک مورد استفاده قرار گیرد. اسکنرها همچنین در تجزیه و تحلیل حرکت سینماتیک (جنبشی) کاربردهایی دارند.
در بسیاری از برنامه‌ها، اندازه‌گیری‌ها باید بر روی بخش‌های خاصی از بدن انسان انجام شود و بنابراین داده‌های بدست آمده باید به بخش‌های مختلف بدن تقسیم شوند. برای تقسیم بدن انسان دو رویکرد اصلی وجود دارد. روش اول برای تقسیم بدن به صورت دلخواه است و معمولاً با استفاده از تکنیک‌های استخراج ویژگی، خوشه‌بندی یا منطق گنگ انجام می‌شود. رویکرد دوم به مدل‌هایی از بدن انسان در حالت ایستاده با بازوها و پاها که اندکی از بدن فاصله دارند می‌پردازد، و در اینجا تقسیم بندی معمولاً بر اساس اطلاعات آنتروپومتریک و یا تحلیل توپولوژیکی انجام می‌شود.
تصاویر سه بعدی سی تی اسکن بدن
تصویربرداری با کامپیوتر توموگرافی (CT)، که به طور عمومی به عنوان CT اسکن یا CAT شناخته می‌شود، یک روش تصویربرداری تشخیصی در پزشکی است که مانند اشعه ایکس، تصاویر یک یا چند مقطعی از داخل بدن را تولید می‌کند. این تصاویر می‌توانند در چندین برگه مجدداً بارگذاری شوند و حتی می‌تواند تصاویر سه‌بعدی تولید کند. این تصاویر قابل مشاهده روی نمایشگر کامپیوتر هستند، می‌توانند چاپ شوند روی فیلم یا با استفاده از یک پرینتر سه‌بعدی، و یا در CD یا DVD ذخیره شوند.
تصاویر CT اطلاعات بیشتری از اندام‌های داخلی، استخوانها، بافت نرم و رگهای خونی نسبت به اشعه ایکس سنتی ارائه می‌دهند، به ویژه در مورد بافت‌های نرم و رگهای خونی.
استفاده از تجهیزات تخصصی و پیشرفته در ایجاد و تفسیر CT اسکن، به رادیولوژیست‌ها کمک می‌کند تا به راحتی مشکلاتی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های عفونی، ورم آپاندیس، تروما و اختلالات اسکلتی عضلانی را تشخیص دهند.
موارد متداول استفاده از تصاویر سه بعدی سی تی اسکن بدن چیست؟
تصویربرداری CT:
- یکی از سریعترین و دقیق ترین ابزار برای معاینه قفسه سینه، شکم و لگن به دلیل اینکه تصویر کامل و مقطعی از انواع بافت ارائه می دهد، است.
- برای معاینه بیماران صدمات ناشی از تروما مانند تصادف وسیله نقلیه استفاده می شود.
- بر روی بیمارانی که علائم حاد مانند درد قفسه سینه یا شکم یا مشکل در تنفس دارند انجام می شود.
- اغلب بهترین روش برای تشخیص سرطان در سینه، شکم و لگن مانند لنفوم و سرطانهای ریه، کبد، کلیه، تخمدان و پانکراس است. این بهترین روش در نظر گرفته شده زیرا تصویر به پزشک اجازه می دهد تا وجود تومور را تأیید کرده، اندازه آن را اندازه گیری کند، محل دقیق آن را مشخص و میزان درگیری آن با سایر بافت های اطراف را مشخص کند.
- نقش مهمی در شناسایی، تشخیص و درمان بیماری های عروقی ای دارد که می توانند منجر به سکته مغزی، نارسایی کلیه یا حتی مرگ شود. CT معمولاً برای ارزیابی آمبولی ریوی (لخته خون در رگهای ریه) و همچنین اتساع آئورت استفاده می شود.
در امراض مربوط به کودکان، تصویربرداری از CT اغلب برای ارزیابی موارد زیر استفاده می شود:
- لنفوم
- نوروبلاستوما
- تومورهای کلیوی
- ناهنجاری های مادرزادی قلب، کلیه ها و رگ های خونی
- فیبروز سیستیک
- عوارض تورم آپاندیس حاد
- عوارض ذات الریه
- بیماری التهابی روده
- صدمات شدید
رادیولوژیست ها و انکولوژیست های پرتونگاری اغلب از معاینه CT برای ارزیابی موارد زیر استفاده می کنند:
- در موارد تروما به سرعت آسیب های ریه، قلب و عروق، کبد، طحال، کلیه ها، روده یا سایر ارگان های داخلی را شناسایی می کنند.
- بیوپسی و روش های دیگر مانند تخلیه آبسه و درمان تومور با حداقل تهاجم را هدایت می کنند.
- برنامه ریزی و ارزیابی نتایج جراحی مانند پیوند عضو یا بای پس معده.
- برنامه ریزی و اجرای صحیح روش های پرتودرمانی برای تومورها و همچنین نظارت بر پاسخ به شیمی درمانی.
- تراکم مواد معدنی استخوان را برای تشخیص پوکی استخوان اندازه گیری می کنند.
روند کار چگونه است؟
از بسیاری جهات، یک سی تی اسکن مانند سایر آزمایشات اشعه ایکس با دو بعد کار می کند. قسمت های مختلف بدن، اشعه ایکس را در مقادیر مختلف جذب می کنند. این تفاوت به پزشک این امکان را می دهد تا قسمت های بدن را از روی تصویر اشعه ایکس یا سی تی متمایز کند. در یک آزمایش اشعه ایکس معمولی، میزان کمی از اشعه از قسمتی از ناحیه مورد بررسی بدن عبور داده می شود. یک صفحه ضبط الکترونیکی ویژه تصویر را ضبط می کند. استخوانها روی اشعه X سفید می شوند. بافت نرم، مانند قلب یا کبد در رنگ خاکستری ظاهر می شود. باقی قسمت ها سیاه به نظر می رسد.
با اسکن CT، چندین پرتو اشعه ایکس و آشکارساز الکترونیکی اشعه ایکس در اطراف شما می چرخند که میزان اشعه جذب شده در بدن شما را اندازه می گیرد. بعضی اوقات، تخت یا میز آزمایشی که روی آن قرار دارید در حین اسکن حرکت می کند، به طوری که پرتوی اشعه ایکس مسیر مارپیچی را دنبال می کند. یک برنامه ویژه رایانه ای این حجم زیادی از داده ها را پردازش می کند تا تصاویر مقطعی دو بعدی از بدن شما ایجاد شود. این تصاویر سپس در یک مانیتور نمایش داده می شوند. تصویربرداری CT بعضی اوقات با تکه نانی با برش های نازک مقایسه می شود. هنگامی که برش های تصویر توسط نرم افزار رایانه ای مجدداً جمع می شوند، نتیجه یک نمای چند بعدی بسیار دقیق از فضای داخلی بدن است.
اصلاحات در فناوری آشکارساز تقریباً به تمام اسکنرهای CT امکان می دهد که چندین برش را در یک چرخش واحد بدست آورند. این اسکنرها، که به آن CT چند لایه یا چند قطعه گفته می شود، اجازه می دهد تا برش های تصاویر نازک تری در مدت زمان کوتاه تری حاصل شود. این منجر به جزئیات بیشتر و قابلیت نمایش نمای اضافی می شود. اسکنرهای مدرن CT می توانند تنها در چند ثانیه از قسمت های زیادی از بدن (و حتی در کودکان بسیار سریع تر) سریع اسکن کنند. چنین سرعتی برای همه بیماران کاربردی است. مخصوصاً برای کودکان، افراد مسن و بیمار دارای شرایط بحرانی یا هر کسی که ثابت ماندن در یکجا برایش دشوار است، حتی برای مدت کوتاهی که لازم است تصاویر تهیه شود.
برای کودکان، تکنیک اسکنر CT با توجه به اندازه و مساحت مورد نظر برای کاهش دوز تابش تنظیم می شود. برای برخی از آزمایشات CT، از ماده کنتراست برای تقویت قابل مشاهده بودن ناحیه بدن مورد بررسی، استفاده می شود.
تصاویر سه بعدی سی تی اسکن بدن چگونه گرفته می شود؟
متخصص با قرار دادن شما بر روی میز آزمایش CT، که معمولاً پشت شما صاف روی آن قرار می گیرد، کارش را شروع می کند. بندها و بالشتک ممکن است برای کمک به شما در حفظ جایگاه صحیح و همچنان در آزمایش بکار آید.
بسیاری از اسکنرها به اندازه کافی سریع هستند که می توانند قبل از بی قرار شدن کودک کار خود را انجام دهند. در موارد خاص، ممکن است برای کودکانی که هنوز قادر به ثابت ماندن نیستند، آرامبخش استفاده شود. حرکت و تکان خوردن باعث تار شدن تصاویر و کاهش کیفیت آن خواهد شد. در صورت استفاده از ماده کنتراست، بسته به نوع آزمایش، این ماده یا بلعیده می شود، یا بطورداخل وریدی تزریق می شود و یا اینکه به ندرت بصورت تنقیه تجویز می گردد.
در مرحله بعد، میز به سرعت از طریق اسکنر حرکت می کند تا موقعیت شروع صحیح اسکن ها را تعیین کند. سپس با انجام اسکن واقعی CT، میز به آرامی از طریق دستگاه حرکت می کند. بسته به نوع سی تی اسکن، دستگاه ممکن است چندین مرحله اسکن داشته باشد. ممکن است از شما خواسته شود که هنگام اسکن نفس خود را نگه دارید. هر حرکتی از جمله تنفس و حرکات بدن می تواند منجر به ضایعات تصویری شود.
این از دست دادن کیفیت تصویر می تواند شبیه به همان جسم مبهمی باشد که توسط تکان خوردن دست درحین عکس گرفتن (یا عکس گرفتن از یک جسم در حال حرکت) در عکس می افتد. پس از اتمام آزمایش، از شما خواسته می شود صبر کنید تا متخصص تأیید کند که تصاویر از کیفیت بالایی برای تفسیر دقیق برخوردار هستند یا خیر. معاینه CT معمولاً طی 30 دقیقه انجام می شود. قسمتی که به تزریق کنتراست داخل وریدی نیاز دارد، معمولاً تنها 10 تا 30 ثانیه طول می کشد.
محدودیت های سی تی اسکن بدن چیست؟
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) بهترین روش برای ارزیابی جزئیات بافت نرم در مناطقی مانند مغز، اندام‌های داخلی لگن و مفاصل (مانند زانوها و شانه‌ها) است. از آنجایی که تصویربرداری با کامپیوتر توموگرافی (CT) از روش‌های امنی برای اسکن است، اما در مورد زنان باردار، ترجیح داده می‌شود که از سایر معاینات تصویربرداری که اشعه ندارند، مانند سونوگرافی یا MRI، استفاده شود (البته فقط اگر این روش‌ها در تشخیص وضعیت به اندازه خوبی که CT انجام می‌دهند موثر باشند).
