تاریخ ۲۵ آبان ۱۴۰۲
هنگام نصب پروتز بالای آرنج، باید عملکرد آرنج و دست مورد توجه قرار گیرد. عملکرد اصلی مفصل آرنج خم شدن و صاف کردن (راست شدن) بازو است. کارکرد اصلی دست نیز گرفتن است.
گزینه‌های متنوعی برای آرنج و دستگاه ترمینال وجود دارد و انتخاب هریک از آنها به اهداف نهایی مصرف کننده بستگی دارد. این انتخاب می‌تواند بر اساس عملکرد، ظاهر یا ترکیبی از هر دو باشد.
قطع دست از بالای آرنج می‌تواند ناشی از تروما، برخی بیماری‌ها یا اختلالات اندامی باشد که از بدو تولد وجود دارد. پروتزهای مورد استفاده برای این سطح از قطع عضو بسیار پیچیده هستند زیرا آنها نیاز به تکرار عملکرد مفصل آرنج، مچ و دست دارند.
متخصصین کلینیک ارتوپدی فنی ظفر با سالها تجربه و دانش روز دنیا انواع پروتز را برای جبران عضو قطع شده ارائه می نمایند.
قطع آرنج
برای تومورهای پیشرفته و بدخیم بافت نرم و استخوان ساعد، قطع عضو از آرنج انجام می‌شود. همچنین، برای تومورهای ساعد و دست، قطع عضو از زیر آرنج نیز انجام می‌شود. محل قرارگیری توده تومور بر روی بخش داخلی بازو و مفصل آرنج است که در مجاورت عصب عروق اصلی قرار گرفته و بزرگی این تومور تعیین کننده میزان اندامی است که قطع می‌شود. قطع عضو از بالا و زیر آرنج به عنوان بخشی از یک جراحی گسترده و در عین حال حفظ هرچه بیشتر قسمت انتهایی انجام می‌شود. سطح قطع عضو بر اساس محل قرار گیری تومور در ساعد، مفصل آرنج و حتی در قسمت پایین بازو متفاوت خواهد بود.
در طی این روش، تسمه‌های عضلانی در دو لایه به روی لبه‌های بریده شده استخوان‌ها اتصال داده شده و بسته می‌شوند تا بتوانند تحرک را تسهیل کنند. برای کاهش درد و ورم و تسهیل بهبود بلافاصله بعد از عمل، از پانسمان محکم استفاده می‌شود.
ریکاوری
در مدت اقامت در بیمارستان
انجام موارد زیر بسیار مهم است:
– مواظب زخم خود باشید.
– عضلات خود را کشیده و تقویت کنید.
– یاد بگیرید که مهارت‌های زندگی روزمره را مدیریت کنید.
آماده سازی برای استفاده از اندام پروتز شما به عدم حساس شدن پوست اندام باقیمانده و تقویت عضلات اطراف آن نیاز دارد.
پس از مرخصی از بیمارستان
پس از ورود به خانه، ممکن است شروع به آماده سازی برای تهیه پروتز مناسب خود کنید:
– مراقب زخم خود باشید (همچنین بخیه‌ها یا مواد اصلی که هنوز در آن قرار دارند)
– اندام باقیمانده خود را تا جایی که می‌توانید صاف نگه دارید.
– تمرینات آموخته شده در بیمارستان را ادامه دهید.
– تمام نوبت‌های مراجعه به پزشک را پیگیری کنید.
ماساژ
ماساژ اولیه اندام باقیمانده به توسعه تحمل در برابر لمس و فشار کمک می‌کند. ماساژ می‌تواند از روی بانداژ یا جوراب فشاری شما انجام شود. حرکات نرم و دست کشیدن خمیری بهتر عمل می‌کند و فشار ملایمی بر روی تمام اندام‌ها از جمله ناحیه بخیه شده اعمال می‌کند. پس از برداشتن بخیه، می‌توان فشار ماساژ را افزایش داد تا به همه بافت‌ها و عضلات عمیق‌تر برسد. ماساژ مؤثر حداقل پنج دقیقه طول می‌کشد و اگر به کاهش درد اندام کمک کند، می‌توان سه تا چهار بار در روز یا حتی بیشتر انجام شود.
ضربه زدن
ضربه زدن ملایم به اندام باقیمانده با نوک انگشت یک روش مؤثر در حساسیت زدایی اندام و آماده سازی آن برای پوشیدن پروتز است و بطور کلی حتی قبل از برداشتن بخیه‌ها مجاز است. ضربه زدن به مدت یک یا دو دقیقه، سه یا چهار بار در روز موثر است. با پیشرفت بهبودی محل بخیه، شدت ضربه زدن می‌تواند افزایش یابد.
ادامه حساسیت زدایی
هم ماساژ اندام باقیمانده و هم ضربه زدن را می‌توانید هنگام پوشیدن بانداژ یا جوراب فشاری انجام دهید. حتی می‌توان حساسیت زدایی بیشتری را با استفاده از یک روش مالش پیشرونده روی اندام انجام داد. با یک وسیله نرم مانند یک توپ پنبه‌ای شروع کنید و با استفاده از یک حرکت دایره‌ای، پوست اندام باقی مانده را به آرامی مالش دهید. این کار می‌تواند دو تا سه دقیقه و دو بار در روز انجام شود.
هنگامی که تحمل توپ پنبه‌ای حاصل شد، به سراغ چیزی که کمی سخت‌تر است مانند حوله کاغذی بروید. در آخر، با استفاده از حوله پارچه‌ای این کار را انجام دهید. این روش باید تا زمان تحمل اصطکاک ملایم حوله انجام شود.
بررسی اندام باقیمانده برای وجود قرمزی یا هرگونه مشکل غیرمعمول پوستی مهم است. با استفاده از یک آینه، هر زمان که پانسمان عوض می‌شود، اندام باقیمانده را بازرسی کنید. در ادامه باید بازرسی روزانه انجام شود. حتماً هر مورد غیرعادی را به متخصص پروتز خود گزارش دهید.
تحرک بافت جای زخم یک نکته مهم دیگر است که برای تضمین راحتی بیشتر هنگام پوشیدن پروتز باید در نظر گرفته شود. قبل از بهبودی قطع عضو، دو انگشت را روی قسمت استخوانی اندام فشار دهید و از حرکت دایره‌ای روی پوست و بافت زیرین استفاده کنید.
پس از بهبودی محل برش، این روش را با استفاده از حرکات دایره‌ای برای شل شدن بافت اسکار روی زخم انجام دهید. این کار را می‌توان بصورت روزانه انجام داد.
آماده شدن برای پروتز – مرحله اول
در مرحله اول بعد از عمل قطع عضو، اندام باقیمانده شما دچار تورم خواهد شد. این بخشی از روند بهبود طبیعی است. هدف از مراقبت شما در این مرحله اینست که از تورم خلاص شوید و اطمینان حاصل کنید که انتهای این اندام از اطراف آن بزرگتر نیست. این مرحله باید 3-6 هفته طول بکشد.
شکل دهی با استفاده از بانداژ لاستیکی، جوراب‌های فشاری، جوراب‌های جمع کننده یا گچ انجام می‌شود.
باند لاستیکی
بانداژ لاستیکی با اعمال بیشترین فشار در انتهای اندام و کاهش فشار در بخش‌هایی که به سمت بدن نزدیک می‌شوند، در اطراف اندام باقی مانده پیچیده می‌شود. پانسمان باید مورب باشد تا بانداژ مانع گردش خون نشود. باند لاستیکی پس از چند ساعت بطور طبیعی شل می‌شود، بنابراین باید هر 3-4 ساعت مجددا باز و بسته شود. اگر احساس لرز و درد ایجاد شده است، بانداژ را برداشته و کمی شل کنید. اگر درد ادامه پیدا کرد، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
جوراب فشاری
جوراب‌های فشاری باید کاملاً محکم و صاف در اطراف اندام باقی مانده استفاده شوند. هرچه اندام شما کوچکتر باشد، جوراب تمایل به پایین آمدن خواهد داشت. در این زمان، متخصص پروتز به شما جوراب کوچکتری به شما می‌دهد تا همیشه در مقابل اندام شما گره بخورد. اگر احساس لرز و درد ایجاد کرد، جوراب را برداشته و آن را با یک جوراب بزرگتر تعویض کنید. اگر درد ادامه پیدا کرد، با پزشک متخصص خود مشورت کنید. یک کمپرسورگراپ فشاری با پوشیدن و کشیدن لوله پارچه، پیچیدن پارچه اضافی و تا کردن و برگرداندن بخش انتهایی پارچه روی پا استفاده می شود. بهتر است که لبه انتهایی آن بالاتر از لبه جوراب زیرین باشد تا گردش خون شما محدود نشود.
گچ ثابت
یکی از انواع گچ‌های شکل دهنده غیر قابل جابجایی است. این گچ به مدت 1-2 هفته بعد از عمل پوشیده می‌شود و تا بالای زانو می‌آید تا زانو خم نشود.
گچ قابل جابجایی
نوع دیگری از گچ قابل جدا شدن است و در انتهای اندام باقیمانده پوشیده می‌شود. گچ قابل جابجایی با یک یا چند جوراب پروتز پوشیده می‌شود تا حالت چسبندگی گچ حفظ شود. همانطور که اندام شما کوچک می‌شود، باید جوراب اضافی نیز بپوشید. این گچ با استفاده از کمربند بالای زانو یا با استفاده از آستین لاستیکی بالای گچ و بالای زانوی شما قرار می گیرد.
آماده شدن برای پروتز – مرحله دوم
در مرحله دوم بعد از عمل، اندام باقیمانده شما کوچکتر خواهد شد. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که شما از عضلات خود نسبت به قبل از قطع عضو کمتر استفاده می‌کنید. پس از 6-8 ماه، اندام باقیمانده شما باید به یک شکل پایدار رسیده باشد و اکنون ممکن است برای ساخت پروتز آماده باشد. پزشک متخصص شما ساخت پروتز اولیه یا نهایی را توصیه می‌کند.
پروتز اولیه و نهایی
پروتز مقدماتی تا زمانی که اندام باقیمانده شما به اندازه پایداری برسد، استفاده خواهد شد. این روند ممکن است 2-6 ماه طول بکشد. سپس ممکن است پروتز نهایی (که بعضاً دائمی خوانده می‌شود) را دریافت کنید. این پروتز ممکن است ظاهر طبیعی تری داشته باشد و یا دارای قطعات پیشرفته‌تری باشد. یا اینکه شما همچنان به استفاده از پروتز اولیه خود ادامه می‌دهید و همان به عنوان پروتز قطعی شما عمل می‌کند.
انواع پروتز بالای آرنج
در زیر برخی از رایج‌ترین پروتزهای بالای آرنج معرفی شده است:
پروتز عملکردی با نیروی بدن
پروتز عملکردی با نیروی بدن از حرکات خود فرد برای کنترل پروتز استفاده می‌کند. این کار از طریق تسمه‌هایی انجام می‌شود که به عنوان مهار شناخته می‌شوند. این تسمه‌ها مانند پوشیدن کوله پشتی، در اطراف شانه مخالف قرار می‌گیرند. عملکرد تسمه مهاری نگه داشتن پروتز و کار با آرنج و دستگاه ترمینال است.
بیمار آرنج را بالا می‌برد و با اعمال فشار از طریق تسمه مهار، دستگاه ترمینال را باز می‌کند. پروتز عملکردی با نیروی بدن از پر کاربردترین پروتزهای بالای آرنج است.
پروتزهای عملکردی با نیروی خارجی
پروتز میوالکتریک برای کنترل حرکات آرنج و دست با استفاده از عضلات بازوی آسیب دیده و دستگاه ترمینال (مانند دست یا قلاب) طراحی شده است. این پروتز دارای الکترودهایی است که درون آن قرار داده شده و از باتری‌های قابل شارژ برای تأمین نیروی محرکه آرنج و دست استفاده می‌کند. با انقباض عضلات، سیگنال‌های الکتریکی به موتور ارسال می‌شود که باعث باز و بسته شدن دستگاه ترمینال می‌شود. این پروتز قابلیت کنترل سرعت حرکات دست را دارا بوده و با اضافه کردن یک روتور به مچ دست، می‌توان مچ دست را چرخاند.
برای استفاده از پروتز میوالکتریک، حداقل یک عضله بازو باید قادر به تولید بار کافی برای ارسال سیگنال به موتور باشد. اگر عضله‌ای قوی وجود نداشته باشد، میوالکتریک می‌تواند به صورت دستی از طریق سوئیچ‌ها یا پد لمسی کنترل شود.
پروتز ترکیبی
پروتز ترکیبی از ترکیبی از نیروی محرکه بدنی و نیروی محرکه خارجی استفاده می‌کند. رایج ترین نوع پیکربندی این پروتز، یک آرنج با کنترل بدنی و یک دست کنترل شده با نیروی برق است.
پروتز زیبایی
پروتز بالای آرنج می‌تواند به صورت غیرفعال باشد. این دست‌ها دارای عملکرد خاصی نیستد و هدف اصلی تهیه آن، داشتن ظاهری طبیعی و جذاب است.
نصب
یک پروتز میو الکتریک را نمی‌توان با جوراب پوشید زیرا پوست بازو باید مستقیماً در مقابل الکترود باشد. با پوشیدن پروتز، اندام باقیمانده فقط داخل سوکت می‌لغزد. ممکن است از پودر بچه برای کمک به پوشیدن پروتز استفاده شود. اگر دست به درستی کار نکند، ممکن است نیاز به خیس کردن اندام باقی مانده در محل الکترودها وجود داشته باشد. این امر به انتقال بار الکتریکی از بازو به الکترود کمک می‌کند.
پروتزهای عملکردی با نیروی بدن یا آرایشی ممکن است با جوراب پروتز پوشیده شوند.
درآوردن پروتز
پروتز را برعکس روش پوشیدن آن، دربیاورید.
مراقبت و نگهداری
پروتز را در آب فرو نکنید !!! در صورت لزوم می‌توان سوکت را با صابون ملایم و آب تمیز کرد.
دستکش آرایشی را نیز می‌توان با صابون و آب یا مالیدن الکل تمیز کرد.
دستکش آرایشی توسط جوهر، روزنامه و جین آبی به راحتی رنگ می‌گیرد. برای طولانی‌تر شدن طول عمر دستکش خود، هنگام استفاده از این وسایل باید مراقب باشید.
