درمان زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

تاریخ ۲۶ آبان ۱۴۰۲

حالت پرانتزی بودن پاها در بسیاری از کودکان رایج است، افرادی که زانوی پرانتزی دارند، زمان ایستادن اگر پاهای خود را جفت کنند، فاصله زیادی بین زانوها و ساق پاها ایجاد می شود. مشکل پای پرانتزی می تواند در هر دو زانو رخ دهد. اکثر کودکان در چند سال اول زندگی خود مشکل پا پرانتزی را دارند. زانو پرانتزی در کودکانی که اضافه وزن دارند شایعتر می باشد.

نوجوانان و بزرگسالان هم در بعضی موارد دارای ساق پای خمیده یا پرانتزی هستند، اما علائم زانو پرانتزی در کودکان شایعتر می باشد.

علائم و نشانه ها زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

خمیدگی ساق پای فرد در حالت ایستاده بسیار قابل توجه است و یکی از رایج‌ترین علائم پای پرانتزی، طریقه راه رفتن غیرطبیعی است. در افراد مبتلا به پای پرانتزی، میزان خمیدگی زانو ممکن است بسیار زیاد باشد که می‌تواند یک هشدار برای والدین و خانواده باشد.

پیچ خوردن یک پا در بچه‌هایی که پای پرانتزی دارند، رایج است. این مشکل در زمان کودکی درد نمی‌کند، اما در بزرگسالی می‌تواند باعث ناراحتی و درد در لگن، زانو و مچ پا شود. این مشکل به دلیل فشار غیرطبیعی که بر روی ساق پای خمیده ایجاد می‌شود، به وجود می‌آید. در صورت عدم درمان درست و پایداری این مشکل در کودک، در بزرگسالی او ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شود.

علت زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

از علت زانوی پرانتزی میتوان گفت نوزادن هنگام به دنیا آمدن پاهایی با حالت پرانتزی دارند. برای بیشتر نوزادانی که با حالت پای پرانتزیبه دنیا می آیند، نگرانی وجود ندارد، زیرا این عارضه فیزیولوژیکی در اکثر موارد خود به خود بهبود یافته و باعث ایجاد مشکلات در دراز مدت نمی‌شود. کودکانی که هر دو زانویشان یا تنها یک زانویشان پرانتزی است، احتمال ابتلا به بیماری بلانت Blount را دارند، این بیماری باعث بدشکلی ناحیه صفحه رشد کودک در بالای قلم پا می‌شود، در سنین پایین تر از 2 سال تشخیص و درمان زانو پرانتزی کودکان توسط پزشک کمی مشکل است اما زمانیکه کودک به 3 سالگی رسید و پرانتزی بودن پای او برطرف نشده بود. پزشک تصویر برداری با اشعه ایکس را برای تشخیص بیماری بلانت تجویز می کند.

یکی دیگر از علل زانوی پرانتزی، نرمی استخوان می باشد، بیماری نرمی استخوان باعث بدشکلی‌های استخوانی در مفصل می‌شود. شیوع پا پرانتزی در کشورهای پیشرفته نادر است، زیرا کودکان در این کشورها زیرا کودکان دراین کشورها از ویتامین دی، کلسیم و فسفر کافی برخوردار هستند.

تشخیص زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

تشخیص پای پرانتزی ابتدا با معاینات ساده فیزیکی اغاز می شود.. اگر کودک زیر 2 سال است و از سلامتی کامل دارد و تنها دچار پای پرانتزی می باشد، معمولا نیازی به تست های دیگر نیست.

اگر چه پزشک می تواند تشخیص دهد که یک پا از پای دیگر بیشتر انحراف دارد و انجام ارزیابی‌های بیومکانیکال در کلینیک تخصصی زانو به خوبی دفورمیتی های زانو را نشان می‌دهد، اما گاهی انجام عکسبردای توسط اشعه ایکس ضروری است. عکسبرداری با اشعه ایکس به صورت ایستاده انجام می شود. این نوع تصویر برداری نشان می دهد که آیا علت این خمیدگی بیماری بلانت است.

اگر سن کودک بیشتر از 2 سال باشد، پزشک تقارن انحراف زانو ها را بررسی می کند و برای کودک عکسبرداری توسط اشعه ایکس را پیشنهاد می کند. احتمال ابتلا به بیماری مادرزادی بلانت و نرمی استخوان در این سنین بیشتر می‌باشد. اگر اشعه ایکس نرمی استخوان را نشان داد، پزشک آزمایش خون را برای بیمار تجویز می کند تا از وجود این بیماری مطمئن شود.

درمان زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

درمان پای پرانتزی در سنین پایین ممکن است با استفاده از روش‌های درمانی بدون نیاز به جراحی و حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی بهبود یابد، اما با گذشت زمان و بالا رفتن سن کودک، ممکن است میزان پاسخ به درمان‌ها کاهش یابد. در صورتی که سن کودک مناسب باشد، روش‌های غیر جراحی برای درمان زانوی پرانتزی استفاده می‌شود، اما اگر کودک بالای 4 سال (معمولاً) باشد یا به درمان‌های غیر جراحی پاسخ ندهد، گزینه جراحی ممکن است مورد نیاز باشد. در ادامه، انواع روش‌های جراحی و غیر جراحی برای درمان پای پرانتزی بررسی شده است.

فیزیوتراپی، ورزش و حرکات اصلاحی

تمرینات اصلاحی و ورزش برای پای پرانتزی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بالایران طراحی شده‌اند .برای کودکانی با سن خیلی کم، که زانو پرانتزی در آنها تشخیص داده شده، نرمش و حرکات اصلاحی پای پرانتزی ویژه می تواند اثر بخش باشد.

درمان‌های دستی و ماساژ

این روش درمان زانوی پرانتزی نیز برای کودکان با سن پایین انجام می شود و اگر به صورت منظم انجام شود می‌تواند به رفع انحراف زانو کمک کند .

بریس های مخصوص زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

یکی دیگر از اقداماتی درمانی استفاده از بریس های مخصوص علائم زانو پرانتزی می باشد که در صورت تشخیص بیماری پای پرانتزی در سنین کم به کار گرفته میشود. این بریس ها با اصلاح راستای پای کودک به مرور زمان انحنا و انحراف زانو را کاهش می‌دهد . این روش درمانی در موارد میزان انحراف کمتر زانو می تواند موثر باشد .

کفی و کفش طبی

استفاده ازکفش هایی که برای پای پرانتزی طراحی شده است باعث تنظیم پاها و پیشگیری از آسیب دیدن آنها می‌شود . طراحی این کفش‌ها یا کفی های مخصوص به صورتی است که در کناره‌های بیرونی پا،ضخامت کفی کفش بیشتر است و باعث کاهش دردهای شدید و بهبود وضعیت تعادل پاها می‌شود.

عمل جراحی

در موارد ی که حالت پرانتزی پا کاملاً برطرف نمی‌شود و یا سن بیمار بالا رفته است و تا کنون درمانی برای وی صورت نگرفته است و در موارد شدید انحراف زانوها که روش های درمانی بدون جراحی موفقیت آمیز نباشند انجام عمل جراحی به عنوان یک گزینه برای درمان پای پرانتزی مطرح می شود. اگر بدشکلی زانوها شدید باشد، آن‌گاه به والدین توصیه می‌شود تا برای اصلاح و رفع کامل پای پرانتزی عمل جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار دهند.

پرانتزی بودن پاها به دلایل فیزیولوژیک : در موارد نادری ، پرانتزی بودن پای کودکی که به دلایل فیزیولوژیک میباشد ، به خودی خود اصلاح نمی شود. در این صورت با بالا رفتن سن کودک ممکن است ظاهر نامناسب پاها برای خود شخص و خانواده او ناخوشایند باشد. در چنین مواردی که میزان بدشکلی و خمیده بودن پاها شدید باشد می توان با عمل جراحی آن را برطرف نمود.

پرانتزی بودن پاها به علت بیماری بلانت: در صورتی که در کودکان مبتلا به بیماری بلانت ، با وجود استفاده از بریس مخصوص ، خمیدگی پاها پیشرفت کند ، با رسیدن کودک به سن 4 سالگی نیاز به انجام عمل جراحی می باشد. . انجام عمل جراحی می تواند پیشروی روند پرانتزی شدن پاها را متوقف کند و از آسیبی که پرانتزی بودن پاها می تواند به صفحات رشد استخوان ساق پای کودک بزند ، جلوگیری کند. همچنین کودکانی که در سن بالاتر مبتلا به بیماری بلانت می شوند نیز باید برای اصلاح پرانتزی بودن پاها عمل جراحی انجام دهند.

پرانتزی بودن پاها به علت بیماری ریکت : در مورد کودکان مبتلا به بیماری ریکت نیز در صورت درمان نشدن و پیشروی بد شکلی پاها ، با وجود مصرف دارو ، نیاز به انجام عمل جراحی می باشد .

روش انجام جراحی : روش های مختلفی برای درمان پای پرانتزی وجود دارد. این روش ها به دو دسته تقسیم می شوند :

– هدایت رشد استخوانی : در این روش صفحات رشد استخوانی در سمتی از استخوان ساق که رشد طبیعی دارد متوقف می کند با انجام این کار رشد غیر طبیعی استخوان در سمت دیگر ( که رشد بیش از حد دارد) نیز متوقف می شود. بدین ترتیب بعد از انجام عمل با رشد طبیعی پاها ، حالت پرانتزی بودن آن ها اصلاح می شود .

– برش استخوان ساق پا : در این روش استخوان ساق پا ، در قسمت زیر زانو ها ، برش داده می شود و سپس استخوان با استفاده از صفحات و پیچ هایی ( که در قسمت داخلی یا خارجی استخوان قرار داده می شوند) در راستای صحیح قرار داده می شود تا در همین حالت دوباره جوش بخورد.

بعد از انجام عمل جراحی ممکن است پا را گچ کنند تا استخوان پا تا زمان بهبودی و جوش خوردن کامل ثابت بماند. برای چند هفته پس از جراحی نیاز است که بیمار از عصا برای راه رفتن کمک بگیرد و پزشک ، شخص را برای بازیابی توان عضلانی و دامنه حرکتی پاها به فیزیوتراپی ارجاع دهد . پزشک جراح در مورد مدت زمان لازم برای ریکاوری و بازگشت به سطح فعالیت قبلی تمامی اطلاعات لازم را به بیمار می دهد .

عوارض زانو و پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

افرادی که دچار پای پرانتزی هستند، احتمال بیشتری دارند که در سنین پایین به بیماری آرتروز زانو مبتلا شوند. وقتی شخصی پای پرانتزی دارد، حالت بدن باعث فشار غیرطبیعی به مفاصل زانو و مچ پا می‌شود که باعث التهاب مفصل می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث خرابی غضروف و بافت‌های اطراف مفصل زانو شود و مشکلات در راه رفتن را ایجاد کند. افراد مبتلا به پای پرانتزی، علاوه بر آرتروز، با دردهای مزمن و التهاب مچ پا، زانو و لگن نیز روبرو می‌شوند که می‌تواند منجر به اختلالات در راه رفتن و حالت بدن شود. بنابراین، درمان به موقع پای پرانتزی در کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است.

منبع:دکترسیروس افشار

مرکزظفربا سالها سابقه تولید انواع آتل ارتز و پروتز مانند ساخت انواع اندام مصنوعی ,پروتزانگشت,پروتزدست ,پروتزپای بالای زانو, پروتزپای زیرزانو   ,گوش مصنوعی و انواع دست مصنوعی هوشمند شامل دست الکترونیک,  دست مکانیکی  و انگشت مصنوعی متحرک آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه توانبخشی و اندام مصنوعی می باشد

درمان دررفتگی مکرر مفصل شانه و کتف با جراحی