قطع عضو در گذشته عملی بسیار ناتوان‌کننده بود. در 80 درصد موارد به دلیل مشکلات دیسكواسكولار (گردش خون ضعیف ناشی از بیماری‌های مختلفی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی و …) ، فرد بعد از گذشت 5 سال از اولین قطع عضو، پای دیگر خود را نیز از دست می‌دهد. دو نوع پروتز ترانس‌تیبیال (زیر زانو) و ترانس‌فمورال (بالای زانو) وجود دارد که عمدتاً برای جایگزینی یک پای قطع شده استفاده می‌شود. پروتزهای ترانس‌تیبیال برای جایگزینی قسمت‌های از دست رفته در زیر زانو استفاده می‌شوند. پروتز ترانس‌فمورال پروتزی است که شامل مفصل زانوی مصنوعی و متصل به ران است. انواع مختلفی از پروتزهای پا وجود دارد که بر اساس قطع عضو و عوامل مالی شخصی در دسترس هستند.
- اندازه گیری ناحیه استامپ (عضو باقیمانده) و پای سالم
- ایجاد قالب گچ
- اتصال شفت
- درست کردن سوکت
- تراز کردن پای مصنوعی
انواع مختلفی از پای مصنوعی با اهداف متفاوت در ذهن طراحی شده است. اغلب این اهداف به محل قطع عضو و نیازهای بیمار بستگی دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره پا مصنوعی و یا رزرو نوبت در کلینیک ظفر میتوانید با شماره تلفن های02188951703تماس حاصل فرمایید.
اجزای تشکیل دهنده پروتز پای مصنوعی
طیف گسترده‌ای از پای مصنوعی وجود دارد که برای عملکردهای مختلف طراحی شده‌اند و در موارد متعددی مانند پای طبیعی به نظر می‌رسند. پروتز پا اجزای سازنده زیادی دارد از جمله: سیستم تعلیق، پا، ساق پا، مونتاژ، مونتاژ مچ پا و بسیاری موارد دیگر.
- ابتدا قسمت اسكلت اندام مصنوعی كه قاب اصلی داخلی اندام پروتز است به نام پایلون شناخته می‌شود. این قسمت از میله‌های فلزی ساخته شده است و از کل ساختار پروتز پشتیبانی می‌کند. الیاف کربن سبک‌تر هم اکنون در ساخت این پایلون استفاده می‌شود. پایلون معمولا با ماده‌ای شبیه به فوم پوشیده می‌شود. این پوشش معمولاً به شکل و رنگی ساخته شده است تا با رنگ پوست شخصی که قصد استفاده از پای مصنوعی را دارد مطابقت داشته باشد تا طبیعی به نظر برسد.
- مؤلفه بعدی اندام مصنوعی سوکت است که با عضو و اندام باقیمانده فرد ارتباط دارد. این قسمت نیرو را از اندام مصنوعی به بدن کاربر منتقل می‌کند. باید سوکت کاملاً درست و مناسب قرار داده شود تا هیچ گونه تحریکی با پوست یا بافت ایجاد نشود. معمولاً یک آستر نرم در قسمت داخلی سوکت قرار داده می‌شود و بیمار معمولاً جوراب پروتزی می‌پوشد تا پای مصنوعی بهتر در جای خود قرار گیرد.
- قسمت بعدی یک اندام مصنوعی سیستم تعلیق نامیده می‌شود. این قسمت اندام را به بدن کاربر متصل می‌کند. سیستم تعلیق می‌تواند از چندین مکانیسم یعنی تسمه، کمربند و آستین استفاده کند. در بیشتر موارد، مکانیزم مکش در سیستم تعلیق استفاده می‌شود که در آن اندام با استفاده از مکش هوا به راحتی با اندام باقیمانده جا می‌گیرد.
- اگرچه قسمت‌های اصلی اندام‌های مصنوعی ممکن است یکسان باشد، اما هر دستگاه پروتز در واقع بسیار منحصر به فرد است و برای نوع و دسته خاصی از قطع عضو طراحی شده است. به همین دلیل هر دستگاه با توجه به نیاز بیمار سفارشی و طراحی شده است.
- به عنوان مثال ، اگر قطع عضو زیر زانو یا بالای زانو یا زیر مفصل اصلی باشد، نیاز به نوع پروتز به طرز چشمگیری متفاوت خواهد بود. قطع عضو بالای زانو به عنوان قطع عضو ترانس‌فمورال شناخته می‌شود که به دستگاهی با زانوی کاذب احتیاج دارد، در حالی که قطع عضو زیر زانو به نام قطع عضو ترانس‌تیبیال به زانوی مصنوعی احتیاج ندارد زیرا بیمار می‌تواند از زانوی خود استفاده کند.
انواع قطع پا و انتخاب پروتز پای مصنوعی
اصطلاح قطع عضو مکانی را توصیف می‌کند که قطع عضو بدن در آن صورت می‌گیرد. علاوه بر عوامل دیگر، سطح قطع عضو در درجه اول برای انتخاب نوع اندام مصنوعی مناسب استفاده می‌شود.
میزان قطع عضو قبل از عمل توسط پزشک و براساس دلیل قطع عضو تعیین می‌شود. در صورت مداخله برنامه‌ریزی شده، معمولاً برای تشخیص اینکه چه قطع عضوی برای نتیجه مطلوب پروتز مناسب است، معمولاً با یک متخصص پروتز نیز مشورت می‌شود.
- قطع عضو پا: بیش از دوازده سطح قطع عضو در ناحیه پا شناخته شده است. این سطوح از قطع عضو یک انگشت پا تا قطع عضو میانه پا تا قطع عضو مچ پا متغیر هستند. پروتزهای سیلیکونی را می‌توان برای اتصالات پروتز استفاده کرد.
- قطع عضو ترانس‌تیبیال (زیر زانو): در قطع عضو زیر زانو که قطع عضو در ناحیه پای تحتانی است، استخوان تیبیا و فیبولا قطع می‌شود.
- قطع عضو زانو (کل زانو): قطع عضو زانو در واقع قطع مفصل زانو و پای تحتانی است. در این نوع قطع عضو ران کاملاً حفظ می‌شود.
- قطع عضو ترانس‌فمورال (بالای زانو): در یک قطع عضو ترانس‌فمورال (بالای زانو) که یک قطع عضو در ناحیه ران است، استخوان ران (استخوان فمور) بریده می‌شود.
- قطع عضو مفصل ران (کل مفصل ران): در قطع عضو مفصل ران، قطع عضو در ناحیه مفصل لگن انجام می‌شود. با این نوع قطع عضو، لگن مجبور است پروتز را كنترل كند.
- همی‌پلویکتومی: در صورت همی‌پلویکتومی، تمام پا و قسمت‌هایی از لگن تا ساکاروم قطع می‌شود. با این نوع قطع عضو، لگن متعاقباً باید اندام مصنوعی را کنترل کند.
عملکرد پروتز
پروتز از طیف وسیعی از قسمت‌های مختلف تشکیل شده است. خود اندام پروتز، سوکت (رابط یا پیوند بین اندام‌های پای مصنوعی و بدن بیمار)، دستگاه اتصال و سیستم مدیریت وجود دارد. بیایید به این قسمت‌های پای مصنوعی نگاهی بیندازیم.
اگر به اندازه کافی خوش شانس باشید که کل پاها و دست خود را داشته باشید، پس باید قدر آن را بدانید. سیستم انسانی یک قطعه استثنایی از دستگاه بیولوژیکی است و اندام شما (قسمت‌های بدن) نیز از این قاعده مستثنی نیست. به عنوان مثال، کارهای ظریف و پیچیده‌ای را که دست‌ها می‌توانند انجام دهند در نظر بگیرید. مانند ویولن زدن یا خطاطی کردن. در همین زمان، دست‌ها از قدرت و دوام لازم برای دستیابی به اهداف و همچنین مقاومت در برابر صدمات برخوردار هستند. پاها از هم جدا هستند و به فرد امکان می‌دهند بدون احساس خستگی در زمین‌های نامشخص مسیری طولانی را طی کند.
هنگامی که شخصی به دلیل بیماری یا آسیب‌دیدگی اندام خود را از دست می‌دهد، ویژگی‌های باارزشی که زمانی توسط آن اندام وجو داشت نیز از دست می‌رود. قطع عضو قسمت فوقانی، از بین رفتن کامل یا بخشی از یک پا یا دست، ممکن است به معنای از دست دادن مهارت انجام کارهای شغلی یا فعالیت‌های معمول زندگی باشد. قطع عضو قسمت تحتانی بدن که هریک از آن‌ها چندین ماموریت را به عهده دارند، به معنای از دست دادن توانایی دویدن و راه رفتن است.
اندام‌های مصنوعی برای افرادی که دچار قطع عضو شده‌اند بسیار با ارزش هستند زیرا پروتز می‌تواند به بازگرداندن برخی از مهارت‌های از دست رفته در اندام قطع‌شده کمک کند. اگرچه اندام‌های مصنوعی هنوز به جایی نرسیده‌اند که بتوانند ویژگی‌هایی که اندام‌های بیولوژیکی ارائه می‌دهند را داشته باشند، اما می‌تواند توانایی زیادی را به افراد بازگرداند. هر روز اقدامات عظیمی در بخش پروتز در حال انجام است و اگرچه همچنان موضوعات تکنولوژیکی بسیاری برای پیشرفت باقی‌مانده‌اند، اما در حال حاضر اندام‌های مصنوعی در حال تبدیل شدن به اندام‌های واقعی هستند.
پروتز موقت چیست؟
پروتزهای موقت در دوره اولیه بعد از عمل استفاده می‌شوند. آن‌ها به مدیریت و بهبودی اندام باقیمانده کمک می‌کنند. تجویز پای مصنوعی موقت به آمادگی وضعیت فردی شما برای سوکت فایبرگلاس بستگی دارد. پروتز موقت شامل یک بالشتک پاشنه و مچ پای سخت (SACH) است. زانوی ایمنی یا زانوی استاندارد، به جز در موارد غیر استاندارد مورد تایید است!
طیف وسیعی از عوامل در انتخاب پروتز نقش دارند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- وضعیت پای باقیمانده
- موقعیت و سطح قطع عضو پا
- سطح حرکت پا
- نیازها و اهداف خاص شما
همه این‌ها به راحتی شما و چگونگی بهبودی جراحت شما بستگی دارد. ممکن است در مراحل اولیه با پا مصنوعی مانند چند هفته پس از عمل جراحی شروع به تمرین کنید. یک متخصص کاردرمانی یا فیزیوتراپی در مورد نحوه مراقبت و استفاده از آن به شما آموزش می‌دهد.
آموزش زندگی با یک پای مصنوعی جدید
امروزه فناوری فقط بخشی از داستان است، مطمئناً استفاده از عنصر کاملاً جدید در بدن شما یک چالش روانی و جسمی است که به همکاری میان متخصص و بیمار نیاز دارد. این فرد بسیار مهم از طریق پای جدید، و انجام چالش‌‌ها و فعالیت‌های جدید به عنوان یک ورزش، در هر مرحله از عمل کاملاً با شما همکاری می‌کند و فرم‌های عالی‌ترین پای مصنوعی را برای برطرف کردن کامل نیازهای شما انتخاب می‌کند.
برای گذاشتن پروتز پای مصنوعی به چه کسی باید رجوع کرد؟
مسئولیت سفارش دادن یک دستگاه پروتز با توجه به نیاز بیمار به یک متخصص پروتز واگذار می‌شود. این فرد متخصص و ماهر در ساخت و نصب اندام‌های پروتز است. این فرد معمولاً در کنار آناتومی و فیزیولوژی در مهندسی نیز مهارت دارد.
مراحل مونتاژ و ساخت از چند مرحله تشکیل شده است. متخصص پروتز از قبل می‌تواند کار را با بیمار قبل از قطع عضو شروع کند. او می‌تواند اندازه‌گیری را شروع کرده و روند ساخت آن را آغاز کند. هنگامی که زخم عمل بعد از گذشت چند هفته بهبود یافت، از قالب گچ ساخته شده از اندام باقیمانده به عنوان الگویی برای ساخت اندام مصنوعی استفاده می‌شود.
سپس اندازه‌گیری‌های دیجیتالی رایانه‌ای برای تکمیل مونتاژ انجام می‌شود. توجه بیشتر به ساختار اندام باقیمانده بیمار به همراه محل عضلات، تاندون‌ها، استخوان‌های مختلف و وضعیت سلامتی و پوست بیمار صورت می‌گیرد.
فیزیوتراپی و تنظیمات پروتز پس از نصب پای مصنوعی
برای کمک به بیمار در استفاده از پای مصنوعی، انجام فیزیوتراپی بعد از نصب دستگاه پروتز بسیار مهم است. به عنوان مثال، یادگیری راه رفتن با پای مصنوعی بسیار دشوار است و یادگیری با توانبخشی و آموزش مناسب چند ماه طول می‌کشد. سپس متخصص پروتز می‌تواند شخصی را که از پای مصنوعی استفاده می‌کند، مشاهده کند و در صورت نیاز دستگاه را مطابق نیاز بیمار تنظیم و اصلاح کند.
شخص مسئول این کار باید به رابط بین اندام باقیمانده و سوکت پروتز بیمار توجه کند. اندام باقیمانده می‌تواند بعد از قطع عضو یا به دلیل عدم استفاده از عضله کوچک شود. بنابراین، ممکن است برای جابجایی در هنگام کاهش اندازه، سوکت جدیدی لازم باشد.
اگر بیمار کودک باشد، متخصص پروتز باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشد و از نزدیک با آن‌ها کار کند تا اطمینان حاصل شود که تغییر اندازه و جایگزینی پای مصنوعی در صورت لزوم برای حفظ رشد طبیعی کودک انجام می‌شود.
به طور معمول، یک بیمار باید به دلایل مختلف مانند تنظیم، تغییر شکل یا تعویض پای مصنوعی خود، مرتباً به پزشک متخصص پروتز مراجعه کند. طول عمر یک پای مصنوعی به طور متوسط سه سال است.
