تاریخ ۲۵ آبان ۱۴۰۲
زانو یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که تمام وزن بدن را به زمین منتقل می‌کند، بنابراین بسیار حساس و مستعد آسیب، تخریب و آرتریت (مانند آرتروز) است. تخریب و آرتروز زانو، ناشی از عوامل مختلفی از جمله وزن بالا، استفاده نادرست، تصادفات و شکستگی‌ها، آسیب‌های ورزشی و بیماری‌های تخریب‌کننده زانو مانند روماتیسم و نقرس، باعث دردهای شدید و ناتوان‌کننده در زانو میشود. این وضعیت می‌تواند به کج شدن زانو، پرانتزی و شکل نامناسب شدن اندام منجر شود.
انواع پروتز زانو
انواع مختلفی از پروتزهای زانو وجود دارد. نوع پروتزی که توسط پزشک انتخاب می شود بر اساس فاکتورهای زیر تعیین می گردد:
- میزان دفورمیتی (بدشکلی) و آناتومی زانو
- سن
- سطح فعالیت
- وزن
- وضعیت سلامت عمومی
1. پروتز نیمه زانو (Unicompartmental):
این پروتز در جراحی UKA یا آرتروپلاستی یک طرفه زانو، برای بیمارانی انجام می شود که فقط در بک بخش از زانو دچار استئوآرتریت پیشرفته شده اند.
2. پروتز اولیه زانو (Primary Total Knee Arthroplasty)
پروتز TKA زانو از سه بخش زیر تشکیل شده است:
- بخش فمورال (مربوط به استخوان ران)
- بخش تیبیال (مربوط به استخوان ساق)
- بخش پاتلار (مربوط به استخوان کشکک)
3. پروتز CCK (Constrained Condylar Knee)
این پروتز برای بیمارانی که نیاز بیشتری به پایداری دارند استفاده می شود. مانند بیمارانی که یک یا دو لیگامان طرفی زانوی خود را از دست داده اند.
4.پروتز Rotating Hinge (لولای چرخان)
این پروتزها معمولا در تعویض مجدد مفصل زانو و در بیمارانی که ناپایداری شدید لیگامانی و یا ضعف شدید عضله چهار سر ران دارند (مانند بیماران فلج اطفال) استفاده می شود.
مزایای عمل تعویض زانو
با این روش اولین مزیت این است که درد بیمار کاهش می‌یابد و مشکلات پای بیمار که به شکل پرانتزی یا ضربدری است، به طور کامل حل میشود. دامنه حرکت بیمار بهبود می‌یابد و بیماران معمولاً شکایت دارند که قادر به نشستن و راه رفتن نیستند، اما پس از انجام این عمل، این حرکات قابل انجام میشود.
یکی از مزایای این روش این است که بیمار قادر است کارهای خود را بدون کمک دیگران انجام دهد و اعتماد به نفس بیمار به زانو بازمی‌گردد. زانویی که در هر قدم صدا می‌کرد یا از جا در می‌رفت، بهبود می‌یابد و بیمار قادر به راه رفتن به صورت طبیعی میشود.
معایب عمل تعویض زانو
عدم راه رفتن بیمار خود مشکلاتی نظیر اضافه وزن را برای بیمار به همراه دارد مفصلی که پزشک کار می گذارد تنها 110 کیلو وزن را تحمل می کند به همین منظور ما از بیماران می خواهیم که وزن خود را پایین نگه دارند تا مفصل پس نزند و یا درنرود.
در واقع معایب عمل همین دررفتگی، پس زدن و یا عفونت است و در این زمان پزشک باید مفصل عفونت کرده را درآورده و متخصص عفونی به بیمار آنتی بیوتیک مربوطه را تجویز می کند تا عفونت رفع شود.
تشخیص عفونت پروتز
برای اطمینان از عدم ابتلا به عفونت پروتز خود، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک می‌تواند از علائمی مانند قرمزی یا نشت مایعات از محل جراحی، به احتمال ابتلا به عفونت پروتز شما پی ببرد. اما برای تشخیص دقیق‌تر محل عفونت، نیاز به انجام آزمون‌های مختلف است. این آزمون‌ها ممکن است شامل آزمایش خون، رادیولوژی، اسکن CT، اسکن استخوان و MRI باشد. انجام این آزمون‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا نوع باکتری و محل دقیق عفونت را شناسایی کنید.
عفونت پروتز زانو
پس از انجام جراحی تعویض مفصل زانو، احتمال ابتلا به عفونت وجود دارد. این احتمال برای هر 100 عمل جراحی تنها یک مورد است. با این حال، این موضوع نباید باعث نگرانی شما در مورد انجام عمل جراحی شود. اما اطلاعات کافی در مورد عفونتهای مرتبط با پروتز زانو بسیار مهم است.
عفونت‌هایی که ممکن است پس از جراحی رخ دهند شامل عفونتهای سطحی و عمیق زانو میشود. در ادامه، به اختصار به توضیح این عفونت‌ها خواهیم پرداخت.
عفونت سطحی
این نوع از عفونت در مدت زمان کوتاهی پس از جراحی رخ می دهد گاهی در همان بیمارستان که هستید و گاهی پس از بازگشت به خانه با عفونت سطحی مواجه خواهید شد اما توجه داشته باشید که عفونتهای سطحی و خفیف را اگر توجهی به آنها نداشته باشید به عفونت های شدید تبدیل خواهند شد .
عفونت عمیق زانو
عفونت هایی در اطراف زانوی مصنوعی یا همان پروتز زانو به وجود می آیند که نسبت به عفونت های سطحی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند و ممکن است مدت زمان طولانی تری بعد از عمل جراحی به وجود آید که گاهی برای درمان و برداشتن عفونت زانو نیار به جراحی می باشد.
مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو
این متخصص یادآور شد:برای مثال در زمان ترخیص هدف این است که بیمار بتواند زانوی خود را بین زاویه 10 تا 80 درجه حرکت بدهد ولی بایستی بتوان در طول فازهای بعدی محدوده حرکتی را افزایش داد و بین 6 تا 12 هفته به محدوده حرکتی صفر تا 110 درجه رساند .
رئیس مرکز تحقیقات بیومکانیک بالینی و ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی خاطرنشان کرد:اقدامات توانبخشی همچنین سرعت بهبودی بعد از ترخیص را افزایش می دهد . مدت زمان رسیدن به بهبودی و دیدن نتایج عمل متغیر و به فاکتور های متعددی بستگی دارد، البته به غیر از نوع عمل جراحی، شرایط کلی جسمانی ، داشتن اطلاعات کافی بیمار از مراقبت های بعد از عمل و رعایت آن و نیز داشتن یک حمایت مناسب خانوادگی از جمله این فاکتور هاست ولی در کل آنچه که در کوتاه مدت مورد انتظار است قدم زدن بدون وسایل کمکی و یا با کمترین کمک ، کاهش یا قطع داروهای ضد درد و داشتن یک خواب خوب شبانه بدون درد است که معمولا 6 تا 12 هفته بعد از عمل جراحی رخ می دهد و در نهایت برگشت به یک زندگی نسبتا نرمال ( البته با رعایت یک سری نکات ) و برگشت به کار 3 تا 6 ماه بعد از عمل انتظار داریم .
راهنمای خرید پروتز زانو
از آنجاکه اغلب ویژگی های پروتزها مختص آسیب و یا بیماری هستند، استاندارهای کمی برای توصیه شدن فراتر از ویژگی های درخواستی پزشکان وجود دارد. هنگام خرید پروتزها پیشنهاد میشود که بیمارستان ها با یک فروشنده عمل استانداردسازی را انجام دهند.
ملاحظات خرید پروتزهای مفصل زانو
نام های دیگر وسیله: مفصل های مصنوعی زانو، پروتزهای فمورال، اندوپروتزهای زانو، ایمپلنت های زانو، ایمپلنت های پاتلا، پروتزهای پاتلا، بیس های درشت نی(تیبیا)، کاشتنی های درشت نی، تری های (tray) درشت نی.
مواردی که در این قسمت بیان می شوند، ویژگی های پایه ای مورد نیاز دستگاه هستند. این ویژگی ها برای داشتن حداقل عملکرد پروتزهای مفصل زانو پیشنهاد میشود.
مشخصات توصیه شده برای تمام پروتزهای زانو در یک گروه طبقه بندی شده اند. از آنجاکه اغلب ویژگی های پروتزها مختص آسیب و یا بیماری هستند، استاندارهای کمی برای توصیه شدن فراتر از ویژگی های درخواستی پزشکان وجود دارد. هنگام خرید پروتزها پیشنهاد میشود که بیمارستان ها با یک فروشنده عمل استانداردسازی را انجام دهند. بیمارستان ها باید دنبال فروشنده ای باشند که کامل ترین محصولات پروتزی را داشته باشد، یا اغلب پروتزهایی که در بیمارستان استفاده میشود و یا در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت را داشته باشد.
تعداد جراحی های کلی آرتروپلاستی اولیه و اصلاح آن باتوجه به درگیر شدن افراد جوانترها رو به افزایش است. بنابراین بیمارستان ها باید موارد زیر را در هنگام خرید ایمپلنت ها در نظر داشته باشند:
- تکنیک های تثبیت کنندگی سیمانی در برابر بدون سیمان و طراحی قطعات مرتبط
- تخفیف دادن ایمپلنت ها توسط تامین کننده
- همخوانی سطح فعالیت بیمار با نوع پروتز کاشته شده
- مقرون به صرفه بودن استاندارد سازی انواع ایمپلنت های مورد استفاده برای نشانه های خاص و خرید تمام ایمپلنت ها از یک تامین کننده
- توجه به خروجی مطالعات اثربخشی طرح های خاص، انواع بیمارها و پارامترهای دیگر
- اولویت پزشکان، زیرا آشنایی با ایمپلنت و ابزارهای مورد نیاز برای اجرای مراحل عمل جراحی به پایین آوردن منحنی یادگیری(از لحاظ زمان) کمک خواهد کرد و نتیجه کلی را تحت تاثیر قرار میدهد.
